Update in strafrechtelijk onderzoek MH17-ramp
Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van de MH17 op 17 juli 2014, heeft vanmorgen een update van de stand van zaken in het strafrechtelijk onderzoek gegeven. Tijdens de bijeenkomst voor binnen- en buitenlandse pers in het Utrechtse Bunnik zijn diverse onderzoeksbevindingen gepresenteerd. Nabestaanden van omgekomen inzittenden van de rampvlucht konden de presentatie volgen via een livestream.
Omdat de bevindingen tot nieuwe vragen leiden, doet het JIT een oproep aan insiders en ooggetuigen die meer kunnen vertellen over de gebeurtenissen op en rond het neerhalen van vlucht MH17.
De 53ste brigade
Het JIT is ervan overtuigd dat de BUK TELAR die gebruikt is om MH17 neer te halen, afkomstig is van de 53ste Anti Aircraft Missile brigade (hierna 53ste brigade), een eenheid van de Russische krijgsmacht uit Koersk in de Russische Federatie. Het JIT is tot deze conclusie gekomen na uitgebreid vergelijkend onderzoek. Tijdens de bijeenkomst vandaag is een animatie getoond van dit vergelijkend onderzoek. Van de BUK TELAR waarmee MH17 is neergehaald, zijn meerdere beelden beschikbaar. Analyse daarvan levert een aantal kenmerken op. De combinatie daarvan is zo bijzonder dat die als een vingerafdruk kan worden beschouwd. Deze vingerafdruk is vergeleken met talloze beelden van BUK TELARS, zowel Oekraïense als Russische. De enige BUK TELAR waar deze combinatie van kenmerken ook is aangetroffen, is een BUK TELAR die meermalen is vastgelegd toen hij meereed in een konvooi van de 53ste brigade op 23 – 25 juni 2014.
Het JIT gaat er dan ook vanuit dat binnen de 53ste brigade en in de cirkel daaromheen mensen wetenschap dragen van de operatie waarbij de bewuste BUK TELAR is ingezet en over de personen die daarbij betrokken zijn geweest. Het JIT roept daarom insiders en ooggetuigen op hun informatie te delen met het onderzoeksteam. Ook informatie over de instructie van de bemanning van de BUK TELAR is van groot belang voor het strafrechtelijk onderzoek.
Hoofd van de Landelijke Recherche van de Nederlandse politie Wilbert Paulissen: "Wie maakte deel uit van de bemanning? Met welke instructie gingen zij op pad? Wie was verantwoordelijk voor de operationele inzet van deze BUK TELAR op 17 juli 2014? Wij zijn ervan overtuigd dat veel mensen over deze informatie beschikken. Dat kunnen personeelsleden van de 53ste Brigade zijn, maar ook familieleden, vrienden of kennissen. En zelfs mensen die niets met de 53ste Brigade te maken hebben. Blijf niet met die informatie rond lopen, maar neem contact op met het JIT. Onze rechercheurs kunnen u te woord staan in verschillende talen, waaronder Russisch en Oekraïens."
Alle informatie en informanten worden met de hoogste vertrouwelijkheid behandeld.
Venturi en casing
Het JIT heeft in september 2016 al bekendgemaakt dat MH17 is neergeschoten met een BUK-raket van de 9M38 serie. In Oost-Oekraïne zijn twee delen gevonden van een dergelijke raket. Deze onderdelen zijn de zogenoemde ‘venturi’ en de ‘casing’, die tijdens de bijeenkomst vandaag zijn tentoongesteld. Het betreft enerzijds de uitlaat van de raket (venturi) en anderzijds het omhulsel van de raketmotor (casing).
Op de casing van de raketmotor staat het nummer 9 д 1318869032. Het JIT-onderzoek tot nu toe wijst op de volgende betekenis van dit nummer. 9д 131 heeft betrekking op het nummer van de raketmotor van het type 9M38 en/of 9M38M1. Het cijfer 8 is de fabrikant-code, te weten: de Dolgoprudny Research and Manufacturing Enterprise in Moskou. Het cijfer 86 duidt op het jaar van productie, te weten 1986. En het cijfer 9032 is het unieke identificatie nummer van deze specifieke raketmotor.
Het JIT heeft vastgesteld dat het hier gaat om een raket van de 9M38 BUK-serie. In hoeverre beide delen behoren tot de raket die afgevuurd is door de BUK TELAR van de 53ste brigade kan vooralsnog niet met zekerheid worden gezegd.
Jennifer Hurst, Commander van de Australian Federal Police, lichtte aan de hand van een animatie toe dat het JIT het publiek dringend oproept mee te denken over de beantwoording van drie specifieke vragen over beide op de crash site aangetroffen raketonderdelen.
- Herkent u het handschrift van het nummer op de venturi?
- Heeft u informatie over de nummers op de venturi en de casing? Of kent u iemand die op de hoogte is van de betekenis van die nummers?
- Weet u of kent u iemand die weet aan welke eenheid deze is raket geleverd?
Hurst: "Heeft u antwoorden op een of meer van deze vragen, dan verzoeken wij u dringend om contact op te nemen met het JIT."
Progressie
Het strafrechtelijk onderzoek is een groot en complex onderzoek dat gestaag vordert. Onafhankelijkheid, zorgvuldigheid en professionaliteit staan daarbij voorop. Hoofdofficier van justitie van het Landelijk Parket Fred Westerbeke benadrukte tijdens de bijeenkomst dat ‘hoewel de omstandigheden en complexiteit van het onderzoek het een lastige opgave maken, er de afgelopen periode weer volop progressie is geboekt’. Onder andere bij het identificeren van direct betrokkenen.
Westerbeke: "Op 28 september 2016 maakten wij melding van een groep van ongeveer honderd personen, die op de een of andere manier in verband kunnen worden gebracht met het neerhalen van vlucht MH17. Op dit terrein zijn flinke stappen gezet. Inmiddels is de rol van een groot aantal van hen een stuk duidelijker. Het kan het onderzoek en de uiteindelijke rechtsgang schaden als wij de verantwoordelijken voor deze gebeurtenis - en de overige betrokkenen - duidelijk maken hoeveel wij precies weten. U zult daarom begrijpen dat de rechtszaal bij uitstek de plaats is waar het Openbaar Ministerie zich uitlaat over de beschuldiging van - en de bewijslast tegen - individuele personen. Het is vervolgens aan de rechtbank daarover een oordeel te vellen."
Op de bijeenkomst vandaag heeft het JIT zijn conclusie gepresenteerd dat de BUK TELAR waarmee vlucht MH17 is neergehaald, afkomstig is van de 53e Anti Aircraft Missile Brigade van de Russische krijgsmacht. Die constatering roept vragen op, zoals de vraag in hoeverre de betreffende Brigade zelf actief betrokken is bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Een belangrijke vraag, waarnaar het JIT nog onderzoek doet.
De autoriteiten van de Russische Federatie hebben tot op heden niet aan het JIT gemeld dat een BUK van de 53ste Brigade is ingezet in Oost Oekraïne, en dat deze vlucht MH17 heeft neergehaald. Op 15 oktober 2014 heeft het JIT al aan de Russische autoriteiten gevraagd om het JIT (in lijn met resolutie 2166 van de VN-veiligheidsraad) alle informatie te geven die van belang kan zijn voor de waarheidsvinding.
Omdat het JIT zich niet langer uitsluitend wil wenden tot de Russische autoriteiten om informatie te verkrijgen over dit onderwerp roept het JIT vandaag – via de media – ook de hulp in van het publiek bij de beantwoording van vragen die gaan over de controle over en het gebruik van de BUK TELAR, alsmede over de raket die met die TELAR is afgevuurd.
JIT
In het Joint Investigation Team werken vijf landen samen, te weten Australië, België, Oekraïne, Maleisië en Nederland. Deze vijf landen doen samen onderzoek naar de toedracht van het neerhalen van vlucht MH17 en naar hen die hiervoor verantwoordelijk zijn, met als uiteindelijke doel de strafrechtelijk vervolging van de daders. De slachtoffers van deze ramp kwamen uit vele landen, de zogenaamde 'grieving nations'. De autoriteiten van deze 'grieving nations' worden door tussenkomst van Eurojust geïnformeerd over de voortgang van het onderzoek.