Boetes tot 75.000 euro voor serie van explosies op Urk
“Hoe kan zoiets in Nederland gebeuren? Er is een gaslek. Iedereen ruikt het gas en toch laten ze de mensen gewoon in de woningen zitten. Voor hetzelfde geld waren mensen hierdoor om het leven gekomen? Waarom zijn de woningen niet geëvacueerd?” Zo begon de officier van justitie in de rechtbank vandaag haar requisitoir.
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft in de rechtbank Amsterdam boetes tot 80.000 euro geëist tegen drie verdachten die schuld zouden hebben aan een ontploffing op Urk. Het OM verwijt de drie verdachten, een aannemer, een netbeheerder en de gemeente dat bij werkzaamheden aan het riool onzorgvuldig is gewerkt, waardoor een lekkage aan een gasleiding ontstond. Vervolgens hebben zij onvoldoende gedaan om te voorkomen dat gas via het riool zich in woningen kon verspreiden en daar tot ontploffing kon komen.
Serie van explosies
Op 3 juni 2016 rond 18.00 uur vond er een serie van explosies plaats op Urk. In meerdere woningen brak er brand uit en zes woningen raakten zodanig beschadigd dat deze niet meer te herstellen waren en geheel moesten worden gesloopt. Ook de inboedel van de bewoners van deze woningen ging verloren. Gelukkig waren er door deze explosies geen mensen ernstig gewond geraakt of overleden. Aangezien meerdere bewoners thuis waren en ook in de directe omgeving van deze woningen mensen aanwezig waren op het moment dat de explosies plaatsvonden, had dit echter heel anders kunnen aflopen. De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid verrichte onderzoek naar de toedracht van deze explosies. Uit dat onderzoek zou volgens de officier zijn gebleken “dat drie rechtspersonen hierbij een zodanige rol hebben gespeeld, dan wel hebben nagelaten een rol te pakken, dat hen kan worden verweten dat zij schuld hebben aan het ontstaan van een ontploffing en brand in de woningen aan en de vernieling van deze woningen”.
Voorbereiding
Het OM is van mening dat niet één (rechts)persoon is aan te wijzen die dé cruciale en doorslaggevende causale rol heeft gespeeld. Juist de combinatie van verschillende gedragingen door verschillende (rechts)personen heeft op 3 juni 2016 een gasexplosie veroorzaakt. Volgens de officier ging er in de voorbereidingen al de nodige dingen verkeerd. Zo werd de locatie waar de uiteindelijke gaslekkage plaatsvond noch door de gemeente, noch door de netbeheerder aangemerkt als knelpunt. Ook vond de officier dat de medewerkers van het aannemersbedrijf en de gemeente onvoldoende onderzoek hadden gedaan naar de aard van een aangetroffen leiding. Die leiding lag wel heel dicht, binnen 1 meter, van de nog te plaatsen rioolput. Men kwam ten onrechte tot de conclusie dat de problematische liggende leiding een waterleiding was en geen gasleiding. vervolgens zou er bij de gasleiding machinaal zijn uitgegraven en dit zou tegen de voorschriften zijn. Ook werden er volgens de officier geen beschermende maatregelen genomen, zoals het aanbrengen van een bescherming tegen graafschade. Tot slot was de rioolput bij de werkzaamheden ingekort op een wijze waardoor gas in het riool kon stromen.
Gasleiding
Op de bewuste dag werd omstreeks 16.20 uur door de graafmachinist, die onder het gezag van aannemer werkte, een gasleiding geraakt. Het gas stroomde meteen onder hoge druk uit de leiding. In reactie op de ontstane gaslekkage werd het lek, in strijd de regels, provisorisch afgedicht met zand en de bak van de graafmachine. De netbeheerder werd door de medewerkers geïnformeerd over de graafschade, maar zij lieten volgens de officier na om de politie en/of brandweer te waarschuwen. Na de ontstane gaslekkage hadden meerdere bewoners van de woningen de medewerkers van de aannemer op de hoogte gesteld van het feit dat zij een gaslucht in hun woning roken en dat die lucht vanuit de gootsteen en het toilet de woning in kwam. Hierop werd volgens het OM niet adequaat gereageerd. Zo werden de bewoners niet geadviseerd over ventileren of afstand houden. Ze moesten de komst van netbeheerder maar afwachten. De netbeheerder gaf zelfs het advies aan de bewoners om binnen te blijven met alle gevolgen van dien. De officier was op de zitting van mening dat zowel de gedragingen van medewerkers van het aannemersbedrijf, als van de Gemeente en de netbeheerder dan ook in oorzakelijk verband stonden met de uiteindelijke ontploffingen en brand die plaatsvonden.
Ernst van de feiten en strafmaat
Tijdens de voorbereiding en uitvoering van graafwerkzaamheden en door niet de adequate reactie op de bij die graafwerkzaamheden ontstane gaslekkage, hebben de verdachten zich herhaaldelijk onzorgvuldig en onvoorzichtig gedragen. Aldus het OM. Het OM acht de verdachten schuldig aan het veroorzaken van ontploffingen en brand. Verdachten hebben onverantwoorde risico’s genomen bij werkzaamheden die bij voorbaat al zo risicovol zijn. “Voor een aannemer die met grote regelmaat grondwerkzaamheden verricht, voor een Gemeente die een riool renoveert en voor een netbeheerder is dit onacceptabel” aldus de officier. Zij vervolgt: “Bewoners van die woningen zijn alles wat zij bezaten door de onzorgvuldigheid en onvoorzichtigheid van verdachten verloren. Alle waardevolle en dierbaren bezittingen zijn vergaan. In één klap was alles weg.”
De officier eiste op zitting een boete van 75.000 euro voor zowel de aannemer als de netbeheerder. De gemeente hoorde 40.000 euro tegen zich eisen.
Donderdag 14 en vrijdag 15 mei wordt de zaak verder inhoudelijk behandeld. De rechtbank doet op 30 juni a.s. uitspraak.
