Vraag en antwoord zitting

De tenlastelegging is de kern van een strafzaak, ook wel ‘de aanklacht’ genoemd. In de tenlastelegging staat waar het OM de verdachte van beschuldigt. De tenlastelegging moet precies zijn geformuleerd. De rechter beoordeelt of er voldoende bewijs is voor de aanklacht. Soms vraagt het OM de rechter op de zitting om een aanpassing te mogen doen in de tenlastelegging. Dit is bijvoorbeeld bedoelt om belangrijke informatie toe te voegen. Een wijziging is toegestaan, zolang het om hetzelfde strafbare feit gaat.

In de brief die u van het OM ontvangt kan staan dat het gaat om een pro-forma zitting of een regiezitting.

• Een pro-forma zitting betekent dat de zaak niet inhoudelijk wordt behandeld. De zaak is op zitting gepland voor de verlenging van de voorlopige hechtenis van de verdachte.
• Een regiezitting is bedoeld om (onderzoeks)wensen in kaart te brengen, zoals het horen van een getuige.

De behandeling van de strafzaak in de rechtbank heet een zitting. U mag daar als slachtoffer of nabestaande bij aanwezig zijn. Is de verdachte jonger dan 18 jaar? Dan kan de rechter beslissen dat u niet bij de bijeenkomst mag zijn.

Slachtofferhulp Nederland of een advocaat kan u helpen om uw bezoek aan de rechtbank voor te bereiden. Als u dat wilt, gaat er iemand van hen met u mee. Vaak mag u in de rechtszaal iets zeggen. Dit heet spreekrecht. U kunt dit invullen op het wensenformulier dat we u sturen. Slachtofferhulp Nederland kan u helpen om de toespraak te schrijven.

Er zijn verschillende soorten rechters die beslissen over strafzaken en een uitspraak doen. Welke rechter beslist, hangt af van de soort strafzaak en de leeftijd van de verdachte.

Kantonrechter. De kantonrechter beslist over overtredingen. Dit is meestal een klein strafbaar feit, bijvoorbeeld door rood rijden, op verboden terrein lopen of wildplassen. De kantonrechter maakt zijn beslissing meestal meteen aan het eind van de bijeenkomst bekend.

Politierechter. De politierechter beslist over strafzaken die niet zo ernstig of ingewikkeld zijn. En waarvoor de officier van justitie maximaal één jaar gevangenisstraf kan eisen. Voorbeelden zijn diefstal, bedreiging, vernieling en mishandeling. De politierechter maakt aan het eind van de bijeenkomst meestal meteen zijn beslissing bekend.

Kinderrechter. De kinderrechter beslist over strafzaken tegen minderjarigen tussen 12 en 18 jaar. Kinderen jonger dan 12 kunnen niet voor de rechter komen. Bij de leeftijd telt hoe oud de minderjarige was toen hij iets strafbaars deed. De kinderrechter maakt zijn beslissing meestal aan het eind van de zitting bekend.

Drie rechters. Als het om ernstige of ingewikkelde misdrijven gaat wordt de strafzaak behandeld door drie rechters. Dit wordt een meervoudige kamer genoemd. De rechters doen 14 dagen na de behandeling uitspraak over de zaak.

Soms zijn er in de rechtszaal nog meer mensen die iets zeggen:

Slachtoffers of nabestaanden van een ernstig misdrijf
Bent u slachtoffer of nabestaande van een ernstig misdrijf, dan mag u tijdens de behandeling in de rechtszaal meestal iets zeggen. Dit heet spreekrecht. Als u dit wilt, kunt u dit invullen op het wensenformulier van het OM.

Getuigen
Soms vraagt de officier van justitie getuigen om in de rechtszaal hun verhaal te vertellen. Dit zijn vaak mensen die het misdrijf of het ongeluk hebben zien gebeuren. Of die andere dingen hebben gezien of gehoord die belangrijk zijn voor de strafzaak. Een slachtoffer kan ook getuige zijn.

Deskundigen
Soms vraagt de officier deskundigen om iets toe te lichten in de rechtszaal. Bijvoorbeeld een psycholoog.

In de wet staat dat de bijeenkomst in de rechtszaal openbaar is. De overheid vindt het belangrijk dat publiek en pers kunnen zien en horen wat er in de rechtszaal gebeurt. Maar soms mag de rechter beslissen dat de bijeenkomst niet openbaar is. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de volgende situaties:

De verdachte is jonger dan 18 jaar.

De rechter wil de privacy van het slachtoffer in een zedenzaak beschermen. Dat is een strafzaak die te maken heeft met seksueel misbruik, ongewenste intimiteiten of kinderporno.

Je mag de bijeenkomst in de rechtszaal meestal alleen bezoeken als je ouder bent dan 12 jaar. Kinderen jonger dan 12 jaar hebben toestemming van de rechter nodig. Soms kan de rechter beslissen dat ook jongeren onder de 18 jaar niet mogen komen, of alleen met begeleiding van een ouder iemand.

Als de verdachte veel strafbare feiten heeft begaan, bespreekt de rechter tijdens de zitting soms niet alle feiten. De verdachte heeft dan voor deze feiten al schuld bekend. De feiten die niet aan bod komen, heten ‘ad informandum gevoegde feiten’. De rechter is op de hoogte en telt deze feiten wel mee bij het bepalen van de straf. Uw vraag om schadevergoeding bij een ad informandum gevoegd feit komt wel aan bod tijdens de zitting.