Zes vragen over de aanhouding van zes activisten
Het OM Den Haag krijgt veel vragen over de aanhouding van zes activisten op donderdag 26 januari. Hieronder beantwoorden wij de meest gestelde vragen.
1. Waarvoor zijn deze mensen aangehouden?
De verdachten hebben opgeroepen tot een gevaarlijke en ontwrichtende blokkade van de Utrechtsebaan in Den Haag. Dat levert het strafbare feit ‘opruiing’ op. De organisatie van deze verdachten heeft al verschillende blokkades gehouden die gevaar opleverden voor henzelf en andere verkeersdeelnemers. De Haagse rechter heeft onlangs geoordeeld dat die blokkades gevaarlijk en strafbaar zijn. In deze zaak was ook een draaiboek aangetroffen en in beslaggenomen. Daaruit bleek dat de activisten zich zeer bewust zijn van de strafbaarheid van wat zij doen en zeer gestructureerd en georganiseerd te werk gaan.
2. Was dit een ‘preventieve aanhouding’ om hen het demonstreren onmogelijk te maken?
Nee, ze zijn aangehouden voor een strafbaar feit dat al is gepleegd: opruiing. Daar is niets ‘preventiefs’ aan. Ze zijn ook dezelfde dag weer op vrije voeten gesteld. Ze kunnen dus gewoon naar Den Haag komen om te demonstreren als ze dat willen. De officier van justitie heeft hen wel een gedragsaanwijzing opgelegd. Die houdt in dat ze niet in of bij de Utrechtsebaan mogen. Maar ze kunnen bijvoorbeeld wel naar het Malieveld.
3. Staat het recht om te demonstreren onder druk?
Nee, demonstreren is gewoon mogelijk. De politie zal zaterdag ook aanwezig zijn om de demonstratie in goede banen en naar het Malieveld te leiden. Het gericht blokkeren van een weg met de intentie om anderen te dwingen om iets te doen of te laten, valt niet onder het recht op demonstratie. Dat blijkt ook uit uitspraken van het Europese Hof van de Rechten van de Mens.
4. Waarom is er niet (vooraf) opgetreden tegen boeren toen zij met trekkers snelwegen blokkeerden?
Toegegeven, met hun trekkers vormden de boeren op dat moment een uitdaging voor de handhaving. Maar na afloop zijn er velen die rond de boerenprotesten de fout in gingen, opgespoord en voor de rechter gebracht. Alleen al in Oost Nederland ging dat om 36 zaken. Andere onderzoeken lopen nog. Overigens zijn er bij de boeren- en corona-protesten ook verdachten van opruiing vooraf aangehouden.
5. Deze verdachten zijn geen criminelen maar burgers die zich zorgen maken over het klimaat. Waarom treedt het OM zo hard op?
Veel mensen maken zich zorgen over het klimaat. Niet iedereen vindt het daarbij nodig om de wet te overtreden. Deze verdachten hebben dat wel gedaan en noemen dat ‘ burgerlijke ongehoorzaamheid’. Dat is het niet. Het is simpelweg een strafbaar feit om op te roepen tot een dergelijke gevaarlijke blokkade. Als de veiligheid in het geding is, moet de overheid optreden.
6. Was het proportioneel om deze verdachten van hun bed te lichten?
Wat er feitelijk is gebeurd, is dat om 7.00 uur ’s ochtends twee agenten aanbelden en verdachten hebben verzocht mee te gaan omdat ze waren aangehouden. Ze zijn daarbij niet geboeid. Er lag weliswaar een algemeen aanbod van een advocaat waarin hij stelde dat niet nader gespecificeerde personen zich zouden willen melden. Maar het OM wist op dat moment niet welke personen door deze advocaat vertegenwoordigd werden. En het OM kon vanwege onderzoeksbelang ook niet op voorhand met de advocaat delen wie het van plan was aan te houden.