Gevangenisstraffen tot vier jaar geëist tegen verdachten georganiseerde mestfraude
“Mestfraude tast niet alleen de natuur aan, maar jaagt de burger ook op kosten, omdat het reinigen van ons drinkwater door de toegenomen verontreiniging steeds duurder wordt,” zei de officier van justitie vandaag op zitting in de rechtbank in Den Bosch. “Daarnaast brengt het ongecontroleerd brengen van ‘zwarte’ mest op onze akkers grote risico’s met zich mee door de verspreiding van besmettelijke dierziekten met alle risico’s voor de volksgezondheid van dien.” Het Openbaar Ministerie (OM) eiste vandaag gevangenisstraffen tot vier jaar tegen in totaal acht verdachten, die zich volgens het OM steeds in wisselende samenstelling bezig hielden met stelselmatige mestfraude in georganiseerd verband.
Mestoverschotten
Het is in Nederland zo geregeld dat boeren die meer mest produceren dan zij op hun land kwijt kunnen, het overschot moeten afvoeren. Daarmee zijn flinke kosten gemoeid. “Het gaat om miljoenen. Wie geen zin heeft in de dure, legale afzet van mest zoekt naar goedkopere, illegale wegen,” zei de officier op zitting. Dat terwijl aan de andere kant akkerbouwers graag mest toepassen op hun akkers, omdat het de productie verhoogt. “En dat is precies waar de verdachten in beeld komen.” De verdachten zijn allen betrokken bij een grote mestintermediair uit de gemeente Someren. “Ze faciliteerden vermoedelijk tientallen boeren om te frauderen met mest. Zij zorgen ervoor dat mestoverschotten worden weggewerkt en de boeren toch meer dan voldoende mest krijgen voor hun landbouwgronden. Maar wel met alle schadelijke gevolgen van dien.”
Vermoedelijke modus operandi
Uit het onderzoek door de NVWA komt volgens het OM een beeld naar voren van een groep verdachten die omwille van productie en geld verdienen het niet zo nauw nemen met de mestregels. De hoofdverdachte is een 48-jarige man uit de gemeente Someren. Het OM verwijt hem, zijn familieleden en zijn werknemers het meermalen plegen van valsheid in geschrift, het overtreden van de mestregels en het witwassen van zwarte mest in georganiseerd verband: “Op eenvoudige wijze worden de regels omzeild. Er wordt met de apparatuur gerommeld waardoor valse laad- en losmeldingen worden gedaan, de verplichte volgsystemen worden uitgeschakeld of gemanipuleerd, er wordt gebruikt gemaakt van ingewikkelde bedrijfsstructuren en katvangers, mestmonsters worden op grote schaal gemanipuleerd en uiteindelijk is niet of nauwelijks meer te achterhalen waar de miljoenen kilo’s mest zijn gebleven,” zei de officier op zitting. “Op papier zou alles vervolgens worden rechtgetrokken en lijkt het alsof de regels worden nageleefd.” In werkelijkheid zou niet uit de administratie blijken waar welke meststromen echt vandaan komen en waar ze naartoe gaan. “Het is een georganiseerde vorm van fraude die over een ruime periode het wettelijk systeem heel bewust en doelgericht heeft ondermijnd, zonder enig oog voor de gevolgen van dit gedrag voor mens en milieu.”
Ernst van de feiten
Het OM noemde de vermoedelijke werkwijze van verdachten op zitting laakbaar: “Allereerst omdat hun handelen gezien kan worden als welbewust en doelgericht. Daarnaast vanwege de grootschaligheid en lange duur, de verschillende gebruikte modus operandi, de veelheid aan bedrijven en personen die erbij betrokken zijn, maar ook en misschien nog wel het meest omdat men van geen ophouden weet.”
De officier stelde op zitting dat door verdachten welbewust is getracht om ook het handhavingsbeleid op alle mogelijke manier te frustreren. “Eigenlijk doemt een ontluisterend beeld op van verdachten die weinig middelen schuwen om hun doel te bereiken en zich niets gelegen laten liggen aan de gevolgen van dat gedrag voor hun omgeving.” Daarnaast zei de officier: “Nederland kan de derogatie verliezen, aangezien er veel meer stikstof wordt gebruikt op landbouwgrond dan met de derogatie is toegestaan, waarmee boeren in andere Europese landen worden benadeeld. Indien dat gebeurt zijn de financiële gevolgen voor de Nederlandse agrarische sector niet te overzien.”
Geëiste straffen
Wat het OM betreft dient aan dit gedrag dan ook voor eens en voor altijd een halt te worden toegeroepen. Officier van justitie: “Het gaat om bijna 100 miljoen kilo mest die tussen 2010 en 2014 is weggepoetst. Mest die niet traceerbaar is, verdwenen is en waarbij een bedrag van om en nabij de 15 miljoen euro is gemoeid. Het OM kan dan ook niet anders dan spreken van zeer grootschalige mestfraude.”
Het OM eiste tegen de hoofdverdachte een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 4 jaar. Tegen de overige zes verdachten eist het OM 18 maanden gevangenisstraf, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Ook werd op zitting een ontneming van het vermoedelijk crimineel verdiend vermogen aangekondigd. De zitting gaat morgen en volgende week verder met pleidooien van de advocaten van de verdachten. De rechtbank zal daarna bekend maken wanneer zij uitspraak doet.