OM wil vaker procesafspraken in strafzaken
Het Openbaar Ministerie (OM) wil gaan experimenteren om strafzaken sneller te kunnen afhandelen door afspraken te maken met procespartijen. Bij afspraken over het proces kan het bijvoorbeeld gaan om het afbakenen van het opsporingsonderzoek door de officier van justitie en het beperken van onderzoekswensen door de advocaat. Het OM kan nu al met de verdediging afspraken maken over het voeren van het proces, maar zou hier vaker gebruik van willen maken. Ook wil het OM onderzoeken of het mogelijk is om vonnisafspraken te maken, zulke afspraken worden nu nog niet gemaakt. Een vonnisafspraak is een gezamenlijk verzoek van de officier van justitie en de advocaat van een bekennende verdachte aan de rechter.
"In de praktijk zien wij dat strafzaken soms jaren duren en met de inzet van vonnis- en procesafspraken kan dit worden verkort. Het recht op een eerlijk op proces is en blijft hierbij voor het OM het uitgangspunt", benadrukt Gerrit van der Burg, voorzitter van het College van procureurs-generaal.
Praktijk
Momenteel bestaat er al ruimte voor het maken van procesafspraken tussen officieren van justitie en advocaten. De rechter neemt een beslissing over die gemaakte afspraken tijdens de behandeling van de zaak, tot die tijd is het voor de officier van justitie en de advocaat niet duidelijk of de rechter vanuit zijn onafhankelijke positie de afspraken volgt.
Vonnisafspraken worden nu nog niet gemaakt. Om dit mogelijk te maken is er op termijn een wetswijziging nodig, zodat het OM vooraf een afspraak kan maken met de verdediging met toetsing door de rechter. Het OM wil in gesprek met de advocatuur en de rechtspraak om de wenselijkheid daarvan te onderzoeken.
Het OM wil in principe geen zaken uitsluiten, ook geen zware zaken. Het zal met name gaan om afgebakende zaken met een bekennende verdachte. Fraude- en drugszaken komen als eerste in aanmerking, evenals milieuzaken. Vonnis- en procesafspraken kunnen naar verwachting tijdsdruk weghalen bij het strafproces waardoor strafzaken sneller worden afgedaan. Ook kan het voor verdachten aantrekkelijker worden om mee te werken, omdat een strafzaak minder lang kan duren en er sneller duidelijkheid is over de aard en de hoogte van de straf.
Het OM benadrukt dat de rechten en de positie van verdachten en slachtoffers, zoals compensatie van geleden schade, gewaarborgd moeten blijven bij zulke afspraken. "Samenwerking met de advocatuur en de rechtspraak zijn essentieel voor het onderzoeken van de mogelijkheid", zegt Van der Burg. Hij voegt daar aan toe dat het maken van vonnis- en procesafspraken positieve invloed kan hebben op de bestrijding van criminaliteit omdat zaken sneller kunnen worden behandeld. Dat biedt weer ruimte voor de behandeling van bijvoorbeeld complexe ondermijningszaken.