1.200.000 euro boete geëist voor uitstoot kankerverwekkende stof door Sterigenics
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vandaag in de rechtbank in Den Haag een boete geëist van 1.200.000 euro tegen het bedrijf Deross Holding B.V. (Voorheen: Sterigenics Holland B.V. uit Zoetermeer). Het bedrijf stootte tussen 2004 en 2009 meer ethyleenoxide (EO) uit dan was vergund. EO is een kankerverwekkende stof. De Gemeente Zoetermeer hoorde een boete van 80.000 euro tegen zich eisen. Zij wist volgens het OM van de onvergunde uitstoot, maar verzuimde ertegen op te treden en waarschuwde omwonenden van de fabriek niet.
Het strafrechtelijk onderzoek door de regiopolitie Haaglanden startte naar aanleiding van een Meld Misdaad Anoniem melding (MMA). Volgens de melding zou het bedrijf Sterigenics illegaal ethyleenoxide lozen in de buitenlucht. Sterigenics was een wereldwijd opererend bedrijf waar medische artikelen en materialen werden gesteriliseerd met behulp van het gas EO. Sterilisatie vindt plaats door medische instrumenten onder het gas te zetten. Om te voorkomen dat er te veel aan EO buiten de sterilisatieruimten komt, dienen de dampen uit die ruimten via een verbrandingsinstallatie of een wasinstallatie naar de buitenlucht afgevoerd te worden. Uit het onderzoek door de politie blijkt dat deze installaties niet goed, of zelfs helemaal niet hebben gefunctioneerd. Daarbij zijn in veel gevallen de EO-dampen door het bedrijf ongezuiverd in de buitenlucht gebracht. In plaats van de lucht te zuiveren voor het naar buiten ging, werd het via een Calamiteitenpijp meteen naar buiten geblazen. Deze pijp werd op die manier een geïntegreerd onderdeel van het reguliere bedrijfsproces. Dit ging volgens het OM ten koste van mens en milieu: “Door deze wijze van handelen is de emissie op bepaalde momenten een factor 100 groter geworden”. Dit had niet gemogen volgens het OM.
Verhoogde risico’s voor omgeving
Het bedrijf was in Zoetermeer gevestigd te midden van een aantal andere bedrijven, op 240 meter afstand van een woonwijk en op 100 meter afstand van een volkstuinencomplex. Uit eerder gepubliceerde onderzoeken is gebleken dat door de uitstoot van ethyleenoxide een verhoogd risico op kanker is ontstaan voor personen die zich langdurig in de omgeving van het bedrijf hebben opgehouden. Het bedrijf had de processen daarom volgens het OM stil moeten leggen toen duidelijk werd dat de wasinstallatie niet naar behoren werkte. Dat gebeurde niet. De twee leidinggevenden rapporteerden aan het hoofdkantoor, maar legden de productie niet stil.
Rol gemeente
De Gemeente Zoetermeer kreeg de uitstoot overschrijdingen gerapporteerd in kwartaalrapportages. De gemeente stopte het bedrijf niet en verzuimde ook om de omwonenden te waarschuwen. “Terwijl een ieder die dit had geweten, onmiddellijk had moeten waarschuwen. Burgers, maar zeker ook de Gemeente” zo stelde officier op zitting: “Het in actie komen in een dergelijke situatie is aan ons allen”. Het OM ziet dit dus niet als een exclusieve bestuurstaak. Mede daarom vindt het OM dat de gemeente ontvankelijk is voor strafrechtelijke vervolging. Het OM stelt daarnaast, dat daar waar het handelen van de gemeente wel een exclusieve bestuurstaak betrof, dat de gemeente ook vervolgd kan worden. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens stelt namelijk ‘ dat daar waar het leven en de gezondheid van mensen in het geding is en de overheid daar weet van heeft, er geen sprake kan zijn van strafrechtelijke immuniteit. Zeker niet als die overheid welbewust in strijd handelt met geldende regelgeving. Dat is het terrein waarop het strafrecht een rol moet spelen: het bewaken van de lichamelijke integriteit van mensen.’
Strafeisen
Het OM vindt de overtredingen door het bedrijf en de leidinggevenden zoals uit het onderzoek naar voren komen ernstig. In een omgevingsvergunning zijn voorschriften opgenomen om milieuschade en milieuverontreiniging in de omgeving te voorkomen. Wanneer bedrijven en personen met opzet in strijd handelen met de omgevingsvergunning kan dat tot ernstige incidenten leiden en de omgeving ernstige schade berokkenen. “Gezien deze omstandigheden, rest het beeld van een bedrijf dat lak heeft aan de milieuvergunning, dat de toezichthoudende overheid voor zijn karretje weet te spannen en enkel oog heeft voor het eigenbelang” zei de officier op zitting. Het OM eist een geldboete van 1.200.000 euro. Tegen twee leidinggevenden van Sterigenics eist het OM een werkstraf van 100 uur. Daarnaast is tegen het bedrijf op zitting een ontnemingsvordering aangekondigd.
Het OM vindt ook dat de gemeente straf verdient, ook al is het bedrijf op de eerste plaats verantwoordelijk. “De Gemeente heeft verzaakt” aldus de officier: “Ze had geen oog voor dat waar een gemeente zich juist sterk voor zou moeten maken: de gezondheid van haar burgers en de kwaliteit van het milieu.” Het OM eist daarom een geldboete van 80.000 euro.