Nederlandse strafzaak vanwege grootschalige oorlogsmisdaden in Ethiopië
De rechtbank Den Haag behandelt vanaf 30 oktober een megastrafzaak over een reeks zeer ernstige gevallen van opsluiting, marteling en moord op tegenstanders van het revolutionaire regime in Ethiopië in de jaren zeventig.
De misdaden zijn ten laste gelegd aan een nu 63-jarige man uit Amstelveen, die ervan wordt verdacht eind jaren zeventig het toenmalige Derg-regime van kolonel Mengistu te vertegenwoordigen in de provincie Gojjam. De man is eerder in Ethiopië bij verstek veroordeeld tot de doodstraf vanwege moord op (vermeende) tegenstanders van het regime. Later kreeg hij ook een levenslange gevangenisstraf opgelegd. Hij zit in Nederland inmiddels twee jaar in voorlopige hechtenis.
De man verblijft al langere tijd in Nederland en heeft inmiddels ook de Nederlandse nationaliteit. Omdat het Ethiopische vonnis hier niet ten uitvoer kan worden gelegd is een nieuwe strafzaak in Nederland de beste optie om de verdachte voor de rechter ter verantwoording te roepen. Het opsporingsonderzoek is uitgevoerd door het Team Internationale Misdrijven van de politie. De strafzaak is aangebracht door het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie.
Oorlogsmisdaden
De verdachte staat terecht op verdenking van oorlogsmisdaden, waaronder willekeurige vrijheidsberovingen en wrede en onmenselijke behandeling van burgers en strijders die de wapens al hadden neergelegd of buiten gevecht waren gesteld. De lijst van slachtoffers op de tenlastelegging bevat de namen van 321 mensen.
Verder wordt hem marteling met zwaar lichamelijk letsel en de dood van slachtoffers tot gevolg verweten. De martelingen bestonden volgens getuigen uit schoppen en slaan, waarbij mensen werden vastgebonden en opgehesen. Met stokken zouden ze in hun gezicht en tegen hun blote voeten zijn geslagen.
In augustus 1978 zou de verdachte ook opdracht hebben gegeven om 75 jonge gevangenen te doden. Zij zouden in een kerk zijn gedood.. Hun lichamen zijn volgens getuigen gedumpt in een massagraf.
Een vierde en laatste feit op de tenlastelegging gaat over de vrijheidsberoving en onmenselijke behandeling van 240 mensen. Zij zouden zijn vernederd, in hun persoonlijke waardigheid aangerand en zonder proces tot gevangenisstraffen zijn veroordeeld. De slachtoffers werden volgens diverse verklaringen gevangen gehouden met te veel mensen in te kleine ruimtes waar geen of nauwelijks daglicht binnen kwam. Er waren geen of onvoldoende sanitaire voorzieningen, slecht en vies voedsel en drinkwater en een gebrek aan medische verzorging.
Rode Terreur
In 1974 werd keizer Haile Selassie afgezet door een groep militairen van de Derg. Na een interne machtsstrijd greep kolonel Mengistu de macht. Onder het Mengistu-regime beleefde Ethiopië een bloedige periode van repressie en strijd die aan vele duizenden mensen het leven heeft gekost. De door het regime uitgeoefende 'rode terreur' ging gepaard met grootschalige arrestaties, martelingen en moorden door de overheid.
Getuigen
In het strafdossier zijn de verklaringen opgenomen van een reeks getuigen. Het gaat om Ethiopiërs die inmiddels in het buitenland wonen. Zij hebben verklaringen afgelegd tegenover de Nederlandse politie en daarna bij de rechter-commissaris over de misdaden waarvan de verdachte wordt verdacht die te hebben gepleegd. Een aantal van hen zal naar Nederland komen om het proces bij te wonen.
In de eerste twee of drie dagen van het strafproces zal de rechtbank de tenlastegelegde feiten met de verdachte bespreken. Ook is een dag gereserveerd voor verklaringen van slachtoffers. Het requisitoir van de officieren van justitie wordt in de tweede week van november verwacht. Daarna volgt het pleidooi van de advocaten. Het is nog niet bekend wanneer de rechtbank uitspraak doet.