Straffen tot 12 jaar geëist tegen Zaanse schutters
Vier mannen staan dinsdag 9 en woensdag 10 juli terecht voor drie met elkaar verband houdende schietincidenten in oktober 2018 te Zaandam. Het Openbaar Ministerie Noord-Holland verdenkt hen van (het medeplegen van) poging moord c.q. poging doodslag en verboden wapenbezit. Twee broers van destijds 24 en 32 jaar horen respectievelijk 8 en 12 jaar gevangenisstraf tegen zich eisen. Tegen de derde verdachte, toen 26 jaar, eist de officier van justitie 8 jaar. De jongste verdachte, destijds 19 jaar, hoort 3 jaar eisen.
Spoedeisende Hulp
In de nacht van vrijdag 12 op zaterdag 13 oktober 2018 wordt geschoten op De Burcht in het centrum van Zaandam. Daarbij zijn twee verdachte schutters van 19 en 26 jaar betrokken.
De jongste van het stel raakt ernstig gewond en vlucht per taxi naar het Zaans Medisch Centrum. Twee andere verdachten – broers – zijn hem met de auto gevolgd tot aan het ziekenhuis. Wanneer de gewonde schutter uit de taxi stapt, doen de achtervolgers een poging hem om het leven te brengen. De taxichauffeur probeert de verdachten al pratend tegen te houden, maar tegen hem wordt fysiek geweld gebruikt om het schootsveld vrij te maken. Als hij de gewonde man probeert te helpen wordt de taxichauffeur met een vuurwapen bedreigd. De trekker wordt zelfs overgehaald, maar het wapen weigert. Ondertussen probeert de 19-jarige gewonde Zaandammer de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis in te komen, maar uit veiligheidsoverwegingen blijft de toegangsdeur tot de Spoedeisende Hulp gesloten. Tussen de sluisdeuren wordt hij, als een rat in de val, meerdere keren beschoten, totdat de twee meegebrachte vuurwapens leeg zijn of weigeren.
Voortvluchtig
De gewonde man weet zich in veiligheid te brengen en wordt, nadat hij in het ziekenhuis is geopereerd aan zijn verwondingen, op de IC aangehouden voor het vuurwapengebruik op De Burcht. De overige schutters zijn gevlucht. Gezien de ernst van de feiten is een snelle opsporing en aanhouding van verdachten noodzakelijk. Het betreft immers excessieve geweldsuitoefeningen, nota bene in een ziekenhuis, door voortvluchtige mannen met de beschikking over meerdere vuurwapens. Besloten wordt de hulp van het publiek in te roepen. Het signalement en beelden van de schutters worden gedeeld in opsporingsprogramma’s op televisie. Die inzet leidt uiteindelijk tot hun aanhoudingen.
Zwijgen
Deze zaak gaat volgens het OM over twee groepen uit Zaandam tussen wie het tot een geweldsuitbarsting is gekomen. De twee schutters bij De Burcht hebben geen vragen van de Politie willen beantwoorden, maar zeggen ter zitting uit zelfverdediging te hebben gehandeld. Voor de toedracht bieden camerabeelden uitkomst: ‘’Beelden zeggen meer dan duizend woorden. Waar getuigen feiten kunnen vergeten, verfraaien, aandikken of manipuleren, leggen camera’s de feiten vast – precies zoals het is gegaan’’, aldus de officier van justitie in het requisitoir. ‘’Dat verdachten zich met een geladen vuurwapen door Zaandam hebben begeven en het gebruik ervan kennelijk niet hebben geschuwd, kan hun zwaar worden aangerekend.’’
Strafeisen
De officier van justitie acht poging moord in vereniging door beide broers bewezen en vraagt 12 jaar voor de nu 33-jarige verdachte en 8 jaar voor zijn jongere broer. ‘’Op de beelden is een georganiseerd en planmatig handelen te zien, waarbij verdachten nauw en bewust hebben samengewerkt. Het slachtoffer, gevangen in het voorportaal van het ziekenhuis, wordt ‘afgeknald’. Uit het samenspel tussen beide verdachten, alsof het ingestudeerde pasjes zijn, kan worden opgemaakt dat verdachten wisten wat de bedoeling was: het slachtoffer beschieten’’, aldus de officier. ‘’Dat het slachtoffer het heeft overleefd, is omdat het tweede vuurwapen waarmee verdachte schoot weigerde.’’
Ten aanzien van de andere twee verdachten acht het OM poging doodslag bewezen. De officier eist 8 jaar tegen de destijds 26-jarige verdachte en 3 jaar tegen de toen 19-jarige man. ‘’Verdachten maken gebruik van een doorgeladen vuurwapen, met hun hand op de trekker, richtend op hun slachtoffer, klaar om te vuren. Dat levert in de ogen van het OM een poging doodslag op.’’ Daarbij wordt opgemerkt dat iedereen, ook verdachten, weet dat aan het schieten met een vuurwapen in de richting en nabijheid van een persoon, het gevaar is verbonden dat deze persoon daardoor dodelijk wordt getroffen. Een enkele kogel kan genoeg zijn. ‘’Door te handelen zoals hiervoor omschreven hebben verdachten willens en wetens de kans dát dit zou gebeuren aanvaard.’’ Het OM heeft in het bepalen van de strafeis rekening gehouden met het feit dat de 19-jarige verdachte in dit onderzoek niet alleen dader maar ook slachtoffer is.
Angst en onrust
Er is met veel afgrijzen, paniek, angst en onrust gereageerd op de koelbloedige acties van de vier verdachten. Deze gewelddadige feiten, midden in het centrum van de stad en tussen sluisdeuren van een ziekenhuis, brengen gevoelens van onrust en onveiligheid in de samenleving teweeg. In de media werd gesproken over ‘Wild West Zaanstad’. Personeelsleden van het ziekenhuis zijn op de vlucht geslagen en getuigen hebben voor hun leven gevreesd. Na het schieten in het ziekenhuis is de Spoedeisende Hulp uren afgesloten, waardoor patiënten niet konden worden behandeld. De schok was zelfs zo groot dat de gemeente Zaanstad na dit incident heeft besloten om het centrum van Zaanstad aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied.
De rechtbank Noord-Holland doet naar verwachting uitspraak op 24 juli