Bemande luchtvaart
Bij onderzoeken naar mogelijke strafbare feiten door personen of organisaties in de bemande luchtvaart ziet het OM, in het algemeen belang, een opdracht om Just Culture te bevorderen. Het OM maakt hierbij in zijn beleid een onderscheid tussen de zogenoemde grote luchtvaart en kleine luchtvaart.
Bij de grote luchtvaart gaat het om spelers die betrokken zijn bij omvangrijke commerciële vluchtuitvoeringen, zoals (het personeel van) luchtvaartmaatschappijen, de grotere luchthavens en de luchtverkeersleiding. De kleine luchtvaart – ook wel algemene luchtvaart of ‘general aviation’ genoemd – omvat zowel de recreatieve luchtvaart als de commerciële kleine luchtvaart. Bij recreatieve luchtvaart valt te denken aan pleziervluchten met kleinere vliegtuigen, zweefvliegtuigen of paramotors en aan parachutesprongen. Bij de kleine commerciële luchtvaart kan worden gedacht aan rondvluchten, reclamevluchten en luchtballonvaarten.
Het OM neemt bij de beoordeling van strafbare feiten door (rechts)personen het belang van Just Culture in aanmerking. Just Culture is in luchtvaartregelgeving gedefinieerd als een cultuur waarin mensen niet worden gestraft voor gedrag dat past bij hun opleiding en ervaring, maar waarbij opzettelijke overtredingen en grove nalatigheid niet worden getolereerd. Het achterliggende idee is dat zij zich dan vrijer voelen om voorvallen zelf te melden en dat mede aan de hand van die meldingen veiligheidsmaatregelen kunnen worden genomen.
Het belang van Just Culture wordt door het OM in de grote luchtvaart anders benaderd dan in de kleine luchtvaart. Het onderscheid komt voort uit het algemene vertrouwen dat het OM heeft in de professionaliteit van personen en organisaties in de grote luchtvaart, en de effectiviteit van de verplichte veiligheidsbeheerssystemen van die organisaties. Het OM is daarom terughoudender in de grote luchtvaart. De kleine luchtvaart is veel gevarieerder. Niet alle organisaties hebben een veiligheidsbeheerssysteem. Bovendien zijn er privévliegers die niet aan een organisatie zijn verbonden. Relevante aspecten voor Just Culture worden echter in alle strafrechtelijke onderzoeken meegenomen.
Ter bevordering van de rechtszekerheid heeft het OM besloten om de afdoening van alle zaken in de grote en kleine luchtvaart geanonimiseerd te publiceren.
Meer informatie lees je in de Aanwijzing opsporing en vervolging van voorvallen in de burgerluchtvaart en de Richtlijn voor strafvordering luchtvaartwet- en regelgeving.