Beslissing OM n.a.v. RTE oordeel 2022-040
Samenvatting
Deze casus betrof de euthanasie van een patiënt, een man tussen de 70 en 80 jaar, die al vele jaren leed aan progressief hartfalen en vaatlijden. Hij had hiervoor meerdere operaties ondergaan en hij had een Implanteerbare Cardioverter Defibrillator (hierna: ICD). Vier jaar voor het overlijden had patiënt een maagresectie ondergaan vanwege een maagcarcinoom. Sindsdien kon hij niet goed meer eten en viel hij ruim 20 kilo af. Patiënt leed ook aan COPD, jicht in diverse gewrichten en had functiestoornissen in enkele organen.
Het lijden van patiënt bestond uit het lichamelijk niets meer kunnen doen. Hij voelde zich uitgeput, verzwakt en afhankelijk. De patiënt had altijd gevochten om zich beter en fitter te voelen, maar hij kon het niet meer opbrengen. Er waren geen oplossingen meer voor het hartfalen, anders dan medicatie ter ondersteuning. Hij leed onder het vooruitzicht op blijvende, toenemende afhankelijkheid van anderen en complicaties. De arts stemde toe in uitvoering van de euthanasie, maar bij de uitvoering maakte hij een vergissing. Per ongeluk wisselde de arts de injecties natriumchloride (een middel om het infuus door te spoelen) en de rocuronium (het dodelijk middel) om. Daardoor werd abusievelijk eerst de rocuronium toegediend aan de patiënt en overleed de patiënt vrijwel direct. Dit terwijl vooraf, geen voldoende verlaging van het bewustzijn tot stand was gebracht en was vastgesteld. De arts heeft zich afgevraagd of vanwege het bestaande hartfalen (en het vooraf uitzetten van de ICD) de dood wellicht natuurlijk was ingetreden. Omdat er twijfel over was, besloot de arts het toch te melden als euthanasie bij de RTE.
Oordeel RTE (2022-040)
De RTE kwam tot het oordeel dat niet aan alle wettelijke zorgvuldigheidseisen van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) was voldaan. In dit geval ging het om de eis genoemd onder artikel 2 lid 1 onder f Wtl. Hierin staat dat de arts de levensbeëindiging medisch zorgvuldig dient uit te voeren. De RTE oordeelde dat de arts de levensbeëindiging op verzoek niet medisch zorgvuldig heeft uitgevoerd, hoewel hij wel de intentie had om conform de KNMG/KNMP Richtlijn Uitvoering euthanasie en hulp bij zelfdoding te handelen. Door per ongeluk de injecties natriumchloride en rocuronium om te wisselen was de euthanasie niet medisch zorgvuldig uitgevoerd.
Beoordeling Openbaar Ministerie
Het College van procureurs-generaal (hierna: het College) is het eens met de RTE dat de levensbeëindiging op verzoek niet medisch zorgvuldig is uitgevoerd. Hierdoor heeft de arts zich schuldig gemaakt aan overtreding van artikel 293 lid 2 Wetboek van Strafrecht.
Het College laat een strafrechtelijke reactie echter achterwege vanwege matigende factoren. Uit de casus blijkt dat de arts tot de overtuiging kon komen dat de patiënt voldeed aan de voorwaarden voor euthanasie. Er is geen twijfel dat de arts heeft voldaan aan de substantiële zorgvuldigheidseisen. Verder is van belang dat de arts de intentie had om de euthanasie voor de patiënt zo goed mogelijk te laten verlopen. Bovendien rekende de arts het zichzelf aan dat de uitvoering niet goed is verlopen en heeft hij verbetermaatregelen genomen. De arts heeft zich 2 transparant en toetsbaar opgesteld en heeft aangegeven in de toekomst anders te zullen handelen. Met dit alles wordt tot uitdrukking gebracht dat de arts zich achter de wettelijke norm schaart en dat hij in de toekomst anders zal handelen.
Daar komt bij dat het College van oordeel is dat het primair een taak is van de IGJ om toezicht te houden op de kwaliteit van de toekomstige zorg, in dit geval de (juiste medische) uitvoering van euthanasie. Hoewel het College deze schending bewijsbaar acht, gaat het ook om die reden niet over tot een strafrechtelijke reactie. Het is aan de IGJ te bezien of een ander dan strafrechtelijke (bijvoorbeeld tuchtrechtelijke) reactie passend en geboden is.
Beslissing
Het College heeft de zaak (onvoorwaardelijk) geseponeerd omdat ander dan strafrechtelijk ingrijpen prevaleert.