2023: HARC-team onderschept ruim 45.000 kilo cocaïne
Er is voor het tweede jaar op rij minder drugs aangetroffen in de Rotterdamse haven. Het Hit and Run Cargo-team (HARC) heeft in 2023 in totaal 45.506 kilo cocaïne onderschept in de haven van Rotterdam. In 2022 was dit 46.789 kilo. De straatwaarde van de in beslag genomen cocaïne bedraagt rond de 3,5 miljard euro.
In lopende zaken buiten de haven werd 1507 kilo verdovende middelen onderschept. De afname is mede te danken aan de stevige maatregelen die door publieke en private partijen genomen zijn.
Het HARC-team, een samenwerking van de Douane, de FIOD, de Zeehavenpolitie en het Openbaar Ministerie, ontdekte in totaal 170 partijen drugs. Naar aanleiding van deze vondsten werden 88 strafrechtelijke onderzoeken opgestart. Dat zijn er 17 meer dan in 2022.
De toename is te verklaren door de uitbreiding van het team, waardoor de slagkracht is vergroot. In totaal draaide het HARC-team 212 zaken in 2023. De onderzoeken leverden 109 aanhoudingen op van mensen die een belangrijke rol speelden binnen een zogenoemd crimineel samenwerkingsverband (CSV). In 2022 waren dit er 95.
Uithalers blijven havens teisteren
In 2023 werden 452 keer uithalers opgepakt. Sommigen van hen werden meerdere keren aangehouden waardoor het aantal gearresteerde unieke personen op 400 komt. De meeste insluipers werden aangehouden achter de hekken van de grote containerterminals op de Maasvlakte. Toch is er een verschuiving te zien. Opvallend is dat een groeiend aantal uithalers bij zogenoemde empty depots wordt aangetroffen. Dit zijn plekken waar lege containers worden opgeslagen of gerepareerd tot ze opnieuw gebruikt worden. De beveiliging op die terreinen is vaak veel minder uitgebreid in vergelijking met terminals waar volle containers staan te wachten tot ze opgehaald worden.
Naast de personen die óp het haventerrein werden aangehouden hebben de Douane en de Zeehavenpolitie ook 49 personen buiten de hekken aangehouden vanwege verdachte omstandigheden. Afgelopen jaar is daar in de haven actief op ingezet. In die 49 gevallen was er sprake van omstandigheden waarbij kon worden vastgesteld dat er plannen waren om drugs uit te gaan halen. Juridisch gezien konden ze echter niet vervolgd worden.
De insluipers komen nog altijd voor het grootste deel uit Rotterdam en dan vooral Rotterdam-Zuid. Maar er werden ook uithalers uit Amsterdam en Den Haag aangehouden. Waar Rotterdamse uithalers geregeld in Antwerpen worden aangetroffen, is het omgekeerde ook het geval: Belgische uithalers die in Rotterdam tegen de lamp lopen. Het gaat niet om grote aantallen, maar het komt wel vaker voor dan voorheen.
Wat opvalt, is dat de groepen tijdens hun klus ‘werktelefoons’ gebruiken. Die worden eenmalig gebruikt tijdens het uithalen. Als ze gesnapt worden, wordt direct alles in het werk gesteld de telefoons kapot te maken door ze te breken, er op te stampen of er zelfs overheen te plassen.
First offenders
Van de uithalers waren er 330 first offender. Dat wil overigens niet zeggen dat de insluipers geen strafblad hebben. Vaak is er al een aardige lijst met strafbare feiten opgebouwd voor de gang richting de haven wordt ingezet. Dan gaat het bijvoorbeeld om diefstal uit woningen, heling, mishandeling en belediging.
Gevaarlijk
Het uithalen blijft een gevaarlijke bezigheid. Bijvoorbeeld vanwege de situatie op de terminals zelf, tussen onbemande rijdende kranen worden soms halsbrekende toeren uitgehaald om de drugs uit een hoger opgestapelde container te halen. Een uithaler raakte daarbij in april zelfs zwaargewond. Ook het feit dat mislukte ‘missies’ resulteren in torenhoge schulden bij opdrachtgevers vormt voor de uithalers een enorm risico vanwege de pakkans.
Niet zelden worden grove geweldsmiddelen ingezet om uithalers, al dan niet aangehouden, die schuld te laten inlossen. Het uithalen lijkt een zeer lucratieve klus, maar eenmaal in de greep van criminelen, is het praktisch onmogelijk er nog uit te stappen. Het aantal jonge uithalers in de leeftijd 18 tot 20 jaar groeit, dit jaar werden daarnaast opnieuw nog jongere tieners aangehouden. Eén van hen bleek slechts 14 jaar oud was. Door middel van voorlichting op scholen en in buurten is de gemeente Rotterdam bezig jongeren die dreigen het criminele pad te bewandelen te waarschuwen voor de gevaarlijke drugswereld. Hierbij spelen ook wijkagenten een belangrijke rol in.
Kleinere partijen
Nog altijd zijn het vooral veel kleine partijen die vanuit Zuid-Amerika naar de Rotterdamse haven vervoerd worden. 81 vondsten waren partijen van minder dan 100 kilo. Dat waren er in 2022 nog 89. Het aantal vondsten van boven de 1.000 kilo bleef steken op 13 tegen 17 in 2022.
In juli werd de grootste vondst ooit gedaan in Nederland. Niet minder dan 8.088 kilo werd aangetroffen tussen een lading bananen. De drugs maakten in Rotterdam een tussenstop en waren bestemd voor een ander Europees land. De opsporingsdiensten in dat land hebben het, nog altijd lopende, onderzoek overgenomen. Vanwege het onderzoeksbelang kan daarom geen verdere informatie over de betreffende vondst worden gedeeld.
Publiek-private samenwerking werpt vruchten af
De strijd tegen de drugssmokkel en corruptie in de haven is er eentje die alleen in gezamenlijkheid succesvol kan zijn. Samen met de havenbedrijven en rederijen is in 2023 verder geïnvesteerd in het aanhalen van de banden en het uitwisselen van informatie. Zo wordt er krachtig ingezet op weerbaarheid van personeel en het wijzen op risico’s voor havenmedewerkers die door criminelen benaderd worden om te helpen bij het invoeren van drugs. Daar is ook een speciale website voor opgezet. De publiek-private samenwerking wordt in 2024 verder geïntensiveerd.
Dat geldt ook voor de contacten met de zogenoemde bronlanden in Zuid-Amerika. Hoewel er gezien de cijfers nog altijd veel cocaïne uit de havens in Zuid-Amerika richting Nederland komt, worden er wel degelijk stappen gezet om de invoer te beteugelen. Er komt geregeld informatie over zendingen binnen waarop het HARC-team kan anticiperen en er wordt meegewerkt aan onderzoeken.
In 2023 werden acht zogenoemde CargoCards ingenomen van vrachtwagenchauffeurs. De kaart geeft toegang tot het haventerrein in Rotterdam en zonder die kaart kan een chauffeur zijn werk niet meer doen in Rotterdam. De kaart werd drie keer ingenomen omdat een chauffeur een container met drugs van het terrein af wilde rijden en vijf keer omdat een container waar uithalers in zaten het terrein opgereden moest worden. Dit zijn de zogenoemde ‘Trojaanse’ containers.
Afpakken crimineel vermogen
Het afgelopen jaar is het HARC verder uitgebreid om ook op financieel gebied de slagkracht van het team te vergroten. De komst van meerdere FIOD-rechercheurs binnen het team heeft geleid dat in alle HARC onderzoeken meer aandacht is gekomen voor financieel rechercheren. Het team legt nu ook beslag op onder meer designerkleding, luxe goederen, voertuigen en zowel contant als giraal geld. In 2023 heeft het HARC in totaal werd meer dan 330.000 euro afgepakt. Er werd qua waarde meer binnengehaald aan luxe designer kleding en accessoires dan aan contant geld.
Bijzondere verstopplekken
Ook dit jaar waren er weer bijzondere verstopplekken voor de aangetroffen cocaïne. Bijvoorbeeld tussen een lading magnesiumoxide uit Brazilië, in een container met auto’s die via Panama en Amerika in Nederland aankwam en tussen een lading schroot. Opvallend is ook de 1.100 kilo cocaïne tussen autobanden. Veruit de meeste verdovende middelen worden overigens nog altijd aangetroffen tussen fruitladingen.
Andere drugs
De Douane onderschepte niet alleen cocaïne in de haven. In 2023 werd er 340 gram heroïne aangetroffen. Veel minder dan de 2.426 kilo van een jaar eerder. Hetzelfde geldt voor cannabis. Tussen een lading Canadese keukenkastjes werd 1.037 kilo aangetroffen. Het was de enige cannabisvangst. In 2022 werd 3.149 kilo gevonden.
De 3,5 kilo XTC pillen die de Douane onderschepte kwam ook niet op de markt. Opvallend was de 1.630 kilo papaver die werd aangetroffen in een container. De bollen worden gebruikt als grondstof voor verdovende middelen. Tot slot werd er ook nog 27 kilo MDMA en 31 kilo hasj gevonden.
Het Team Bijzondere Bijstand (TBB) van de Douane, een belangrijk onderdeel van het HARC-team, zorgde ook vorig jaar na iedere vondst voor het veiligstellen, testen, registreren, beveiligen en vernietigen van alle partijen drugs.
