Tot 18 jaar cel geëist wegens ongekende overval waarbij gericht op politie werd geschoten
Het OM heeft vanmiddag achttien jaar cel geëist tegen zeven mannen die verdacht worden van de overval op een waardetransport en een bedrijf in edelmetaal in Amsterdam-Noord op 19 mei 2021. Ook worden zij ervan verdacht tijdens hun vlucht in Broek in Waterland gericht op de politie te hebben geschoten. Van de ruim 14,5 miljoen euro is ruim vier miljoen euro nog niet teruggevonden. Een 23-jarige man die verdacht wordt van medeplichtigheid aan de overval hoorde vijf jaar cel tegen zich eisen.
De overval werd in de media als ‘on-Nederlands’ gekwalificeerd. Een wildwest-overval waarbij dankzij het snelle professionele en heldhaftige optreden van de politie snel aanhoudingen konden worden verricht. In totaal zijn er in deze zaak veertien verdachten. Afgelopen dagen stonden er acht personen terecht. Drie verdachten zullen op een later moment terecht staan en twee verdachten zijn nog spoorloos. Eén verdachte is tijdens zijn vlucht overleden.
Gericht geschoten
De kern van de juridische discussie is of de verdachten nu wel of niet gericht op politiemensen en hun voertuigen hebben geschoten, zeiden de officieren van justitie op 9 november en vandaag op zitting. Volgens de verdachten hebben zij in de lucht geschoten, één verdachte zegt überhaupt niet geschoten te hebben. Het OM ziet dit echter anders.
Drie verdachten, twee Fransmannen (39,43) en een 44-jarige Belg, zouden met hun automatische wapens niet alleen in de lucht hebben geschoten om de politie op afstand te houden, maar ook gericht kogels hebben afgevuurd op de agenten en hun voertuigen.
Dat zou volgens het OM zijn gebeurd op de A10 tijdens de achtervolging en in Broek in Waterland. Het OM komt tot deze conclusie op basis van verklaringen van agenten. Zij verklaren onder meer dat ze in de loop van een lang wapen hebben gekeken, pluimen rook uit de loop hebben zien komen en doffe knallen te hebben gehoord. Die verklaringen worden ondersteund door meldkamergesprekken en burgergetuigen die verdachten op verschillende momenten gericht hebben zien schieten.
Dat er geen kogelinslagen in de politievoertuigen zijn aangetroffen, is volgens het OM te verklaren. Er is met drie oude militaire automatische aanvalswapens met verroeste lopen geschoten. De spreiding van de kogels was hierdoor te groot en dat beperkte fors de trefkans bij gericht schieten Daarnaast waren de verdachten geen geoefende schutters waardoor de trefkans nog verder werd verkleind.
Verder ontbrak elke vorm van controle volgens een wapenexpert van Defensie die onderzoek deed naar het schieten. Er is vanuit rijdende auto’s geschoten, terwijl er met hoge snelheden werd gereden. De verdachten zaten op de achterbank en hebben door een geopend raam naar achter geschoten. Ook werd hun zicht beperkt. Niet alleen door de hevige regenval, maar ook door de verduisterde achterruit.
Als laatste werd de trefkans nog meer beperkt door het gebruik van verschillende soorten munitie en de uitgeklapte kolven van de automatische vuurwapens die zijn aangetroffen. Met wapens met een vaste kolf kun je beter en gerichter schieten maar de klapkolf heeft speling, is gammel en biedt onvoldoende ondersteuning voor de schutter. Die ondersteuning is nodig omdat dit soort vuurwapens een vrij harde terugslag hebben. Alleen geoefende schutters zouden volgens de deskundige weten om te gaan met die speling.
Grondig voorbereid
De impact die deze zaak heeft gehad op de betrokken agenten en medewerkers van het waardetransportbedrijf en het bedrijf in edelmetaal is enorm. Allen hebben moeten vrezen voor hun leven. Maar ook voor omstanders en bewoners van Broek in Waterland die ongewild getuige waren was de impact buitengewoon groot. Sommigen ervaren nog steeds fysieke dan wel psychische klachten.
De verdachten die nu voor de rechter staan worden verdacht van het medeplegen van de overval, het medeplegen van poging gekwalificeerde doodslag, medeplegen bedreiging en medeplegen vernieling danwel brandstichting. Ze worden ervan verdacht in totaal goederen ter waarde van 14,5 miljoen euro te hebben buitgemaakt, medewerkers met tie-wraps te hebben vastgebonden en met automatische wapens in de richting van politieagenten en politievoertuigen te hebben geschoten.
Het politieonderzoek heeft uitgewezen dat de overval grondig is voorbereid. De verdachten hebben simkaarten, telefoons en portofoons aangeschaft om onderling te communiceren. Ook regelden ze snelle auto’s voorzien van valse kentekenplaten en werden er voorverkenningen gedaan en een vluchtplan gemaakt. En ten slotte regelden ze automatische vuurwapens, pistolen, een hagelgeweer, een mes, verschillende soorten munitie, bivakmutsen, tie-wraps en kogelwerende vesten.
In de nacht voorafgaand aan de overval slapen de verdachten op één na in een appartement in Antwerpen waar de wapens worden gebracht. In dit appartement is niet alleen de overval van begin tot eind besproken, maar is ook gesproken dat met automatische wapens de politie op afstand gehouden moest worden.
Het OM houdt al de verdachten die bij de voorbespreking aanwezig waren medeverantwoordelijk voor de schoten en de pogingen tot gekwalificeerde doodslag op de agenten. De 23-jarige Belg die niet aanwezig was bij de bespreking moet volgens het OM hiervan worden vrijgesproken. Wel is hij medeplichtig aan de overval.
Strafeisen
Bij het bepalen van een passende straf kijkt het OM in de regel naar richtlijnen, oriëntatiepunten en naar straffen die zijn opgelegd in vergelijkbare zaken. In deze zaak is dat eigenlijk niet mogelijk. Volgens de officieren van justitie komt een overval van deze omvang en hoeveelheid geweld gewoonweg niet voor in de richtlijnen. Ook niet in de oriëntatiepunten van de rechtbank.
De officieren van justitie:
“Als we kijken naar deze zaak ligt deze gewelddadige overval door dit zwaar bewapende internationale commando en de daarop volgende niets ontziende pogingen gekwalificeerde doodslag van 12 agenten en de bedreigingen aan het adres van nog eens 12 agenten, aan de absolute bovengrens van ernst.”
Tegen zeven verdachten eisten de officieren vandaag een celstraf van achttien jaar. De 23-jarige Belg die verdacht wordt van medeplichtigheid hoorde vijf jaar cel tegen zich eisen.