Zes vragen en antwoorden over de strafbaarheid van hulp bij zelfdoding
Vandaag werd bekend dat het OM voornemens is om tien mensen te vervolgen, omdat zij samen een systeem in stand hebben gehouden waarbij een middel voor zelfdoding werd verstrekt. Het gaat hierbij om het middel dat bekend is onder de naam ‘Middel X’. Hieronder zes vragen en antwoorden:
Is hulp bij zelfdoding strafbaar in Nederland?
Zelfdoding is niet strafbaar maar de hulp bij zelfdoding is dat wel. Dit volgt uit artikel 294 lid 2 van het Wetboek van Strafrecht. Daar staat dat degene die een ander behulpzaam is bij zelfdoding of hem daartoe de middelen verstrekt, een misdrijf pleegt als de dood ook daadwerkelijk intreedt.
In Nederland mag alleen de arts een ander bij zelfdoding helpen. De arts moet zich daarbij houden aan de zorgvuldigheidseisen van de euthanasiewet. Deze wet biedt de mogelijkheid om patiënten die uitzichtloos en ondraaglijk lijden euthanasie te verlenen. Dit kan de arts doen door hulp bij zelfdoding of door levensbeëindiging.
Wat is de link tussen het strafrechtelijk onderzoek in Oost Nederland en de onderzoeken bij andere OM onderdelen in het land?
Bij diverse arrondissementsparketten (Den Haag, Oost Brabant en Zeeland-West Brabant) lopen strafrechtelijke onderzoeken naar hulp bij zelfdoding. Het onderzoek in Oost-Nederland heeft uitgewezen dat er sprake was van een rode draad binnen deze verschillende onderzoeken. Het onderzoek in Oost-Nederland onderscheidt zich van de andere onderzoeken dat het gaat om de verdenking van een criminele organisatie.
Wat is een criminele organisatie?
Volgens de wet is er sprake van een criminele organisatie als er een samenwerkingsverband van 2 of meer personen is, welke het oogmerk heeft om misdrijven te plegen. Het deelnemen aan een dergelijke organisatie is strafbaar gesteld in artikel 140 Wetboek van Strafrecht. In dit onderzoek is de verdenking dat de tien verdachten met elkaar een samenwerkingsverband vormden, dat het oogmerk had om het misdrijf van hulp bij zelfdoding te plegen.
Waarom wordt de CLW niet vervolgd als criminele organisatie?
Het OM zal de CLW als rechtspersoon inderdaad niet vervolgen. Het OM ziet de CLW niet als een criminele organisatie. Het feit dat er mensen lid zijn van de CLW leidt dus niet tot de verdenking dat zij lid zijn van een criminele organisatie.
Wat wil het OM met deze vervolging bereiken?
Het is ieders goed recht om regie te voeren over het eigen levenseinde. Dit recht volgt ook uit artikel 8 EVRM (het recht op privéleven). Dit recht kan wettelijk worden begrensd. Die begrenzing is nodig om te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt of dat mensen ondoordacht het leven beëindigen. In die gevallen is het recht op leven van artikel 2 EVRM in het geding.
Het recht op leven is een van de belangrijkste mensenrechten. Het is de wettelijke taak van het OM dit recht te beschermen. Vooral als het gaat om kwetsbare personen die hun doodswens niet goed hebben overdacht.