Notaris aangehouden op verdenking van onder meer witwassen
In Amsterdam is op 17 mei een notaris aangehouden op verdenking van witwassen van crimineel vermogen en van het structureel niet melden van ongebruikelijke transacties. Tijdens een actiedag medio mei is zowel het kantoor van de notaris, als zijn woning en een garagebox doorzocht. Hierbij zijn meerdere specifieke dossiers en gegevensdragers in beslag genomen. Ook een medewerker van het kantoor is aangehouden op verdenking van dezelfde feiten. Beide mannen zijn inmiddels door de officier van justitie in vrijheid gesteld, maar zijn nog wel verdachte.
Een notaris heeft volgens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (hierna: Wwft) de plicht om klantonderzoek te doen om zo witwassen van crimineel geld te voorkomen. Daarbij moet de herkomst van het vermogen worden onderzocht en moeten ongebruikelijke transacties worden gemeld aan de Financial Intelligence Unit (FIU). De aangehouden notaris wordt ervan verdacht ongebruikelijke transacties structureel niet te hebben gemeld en crimineel vermogen te hebben witgewassen.
Voor notarissen geldt als geheimhouder een geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht, wat in het kort inhoudt dat een cliënt vrijelijk informatie kan delen met zijn notaris zodat zijn dossiers vertrouwelijk blijven en dat de notaris zich indien nodig op zijn verschoningsrecht kan beroepen. Sinds de invoering van de Wwft is dit echter wettelijk ingeperkt en is een notaris verplicht ongebruikelijke transacties te melden aan de FIU.
Extra waarborgen
De doorzoeking vond zoals gebruikelijk plaats onder leiding van een rechter-commissaris. Omdat de verdachte in deze zaak een notaris is, was de doorzoeking met extra waarborgen omkleed. Zo richtte de doorzoeking zich slechts op concrete transacties die betrekking hebben op concrete verdenkingen die uit het onderzoek tot nu toe naar voren zijn gekomen. Alle overige dossiers zijn dus vertrouwelijk gebleven.
Het Amsterdamse Combiteam - een samenwerkingsverband van de Dienst Regionale Recherche (DRR) Amsterdam en de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD) - startte vorig jaar het onderzoek. De aanleiding daarvoor was een signaal van het RIEC (Regionaal Informatie- en Expertise Centrum) dat deze notaris betrokken zou zijn bij twijfelachtige vastgoedtransacties.
Tijdens het onderzoek, onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM), zijn talloze aktes en transacties onderzocht. Hieruit kwam naar voren dat de notaris en een van zijn medewerkers veelvuldig onroerend goed transacties zou hebben voltrokken voor personen die actief zijn in het criminele circuit en leningsakten zou hebben gepasseerd voor leningen tussen deze personen. Daardoor is het vermoeden ontstaan dat de notaris en de medewerker op grote schaal het witwassen van crimineel vermogen hebben gefaciliteerd en hebben meegewerkt aan verboden leningen. Daarnaast zouden de notaris en de medewerker betrokken zijn geweest bij het opzetten van enkele ondernemingen op naam van een katvanger.
Hoog op de agenda
Facilitators kunnen een belangrijke rol spelen in criminele samenwerkingsverbanden en een brug vormen tussen de boven- en de onderwereld. Zo is een notaris onmisbaar voor het uitvoeren van vastgoedtransacties en het oprichten van vennootschappen. Daarbij heeft een notaris verschoningsrecht, wat door criminele organisaties gebruikt of misbruikt kan worden. Daarom staat de aanpak van faciliterende beroepsbeoefenaren hoog op de agenda van politie en OM.
Om te voorkomen dat notarissen ondermijnende criminaliteit faciliteren, wordt ook aandacht besteed aan preventie. Zo hebben het Functioneel Parket van het OM en het RIEC Amsterdam-Amstelland in overleg met het Bureau Financieel Toezicht (BFT) recent een handreiking opgesteld waarin praktijkvoorbeelden gegeven worden waarbij de notaris alert dient te zijn en over zal moeten gaan tot melden van een ongebruikelijke transactie. Hierin wordt ook antwoord gegeven op vaak gestelde vragen door notarissen over het melden van ongebruikelijke transacties. Deze handreiking biedt handelingsperspectieven en zal notarissen helpen hun alertheid te vergroten.