Officieren van justitie en actrice Halina Reijn in actie tegen mensenhandel
Wandelen dwars door Nederland in de strijd tegen mensenhandel. Dat is dit jaar de rode draad -zogenoemd The Lifeline- van Serious Request (SR), een actie van radiozender 3FM en het Rode Kruis in de week voor kerst. De radio dj’s wandelen tussen 18 en 24 december in estafette van Goes naar Groningen terwijl ze 24/7 live radio maken. Vijf mensenhandel officieren, afkomstig van diverse parketten van het Openbaar Ministerie (OM), lopen mee om de aanpak van mensenhandel in Nederland voor het voetlicht te brengen.
Volg en doneer!
Volg de mensenhandel officieren via de actiepagina en doneer: bied mee op een uniek veilingobject: een dagje meelopen met een mensenhandel officier! Doel is geld op te halen waarmee (jonge) mensen tegen mensenhandel beschermd kunnen worden.
Ook actrice Halina Reijn die een rol speelt in de documentaire van Mona van den Berg Samen tegen Mensenhandel vraagt, via sociale media, aandacht voor mensenhandel.
‘Ik wandel mee om slachtoffers van mensenhandel in Nederland een gezicht te geven’, aldus deelnemend mensenhandel officier Ingrid Masselink uit Oost-Brabant. ‘Slachtoffers van mensenhandel worden beperkt in hun vrijheid. Je eigen persoonlijke vrijheid is een groot goed. Daar sta ik voor als mensenhandel officier’, vult Floortje van Erp aan, die in de week voor kerst ook haar wandelschoenen aantrekt voor een etappe tijdens Serious Request. Van Erp is officier van justitie bij het parket Oost-Nederland.
Uitbuiting
‘Mensenhandel komt in Nederland schrikbarend veel voor’, stelt Warner ten Kate, Landelijk officier mensenhandel bij het OM. ‘Bij mensenhandel denken we vaak aan seksuele uitbuiting. Maar het komt ook in veel andere sectoren voor, zoals arbeidsuitbuiting, gedwongen verwijdering van organen, gedwongen bedelarij of het onder dwang laten plegen van criminele activiteiten.’ Ten Kate loopt de laatste etappe van Vries naar Groningen op de slotdag van Serious Request.
Uit cijfers van het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) blijkt dat in de periode 2013-2017 jaarlijks circa 200 opsporingsonderzoeken naar mensenhandel zijn gestart door de Nationale Politie, Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Koninklijke Marechaussee. Verreweg de meeste onderzoeken (78% van het totaal aantal onderzoeken in deze periode) zijn gericht op seksuele uitbuiting. Het aandeel onderzoeken naar uitbuiting buiten de seksindustrie is gemiddeld 16% van alle onderzoeken naar mensenhandel. Dit betreft voornamelijk onderzoeken naar arbeidsuitbuiting. Het gaat gemiddeld om iets meer dan twintig onderzoeken naar arbeidsuitbuiting per jaar. Het aantal onderzoeken naar criminele uitbuiting is klein en schommelt jaarlijks tussen de drie en de zeven onderzoeken (bron: Dadermonitor mensenhandel 2013-2017, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, 2019).
Ten Kate: ‘Wat de laatste jaren opvalt is dat er vaker onderzoeken starten naar mensenhandel naar aanleiding van vermissingen van minderjarigen.’
Mensenhandel signaleren
Mensenhandel vindt veelal plaats in georganiseerd verband. De criminele samenwerkingsverbanden die zich met mensenhandel bezig houden, opereren veelal internationaal. Voorkoming, bestrijding en bestraffing van mensenhandel en bescherming van slachtoffers van mensenhandel zijn speerpunt van het beleid van het OM.
Slachtoffers van mensenhandel melden zichzelf in de regel niet. Het herkennen van signalen van mensenhandel is dus van groot belang, meent het OM. Mensenhandel officier in Midden-Nederland Daphne van der Zwan: ‘Mensenhandel speelt zich onder je ogen af, maar is een verborgen delict.’ ‘Daarom is het zaak het onzichtbare zichtbaar te maken’, vult Ingeborg van Dorst aan die als mensenhandel officier het parket Zeeland-West-Brabant vertegenwoordigt in de eerste Serious Request-etappe vanuit Goes.
Meestal gaat het bij mensenhandel om een combinatie van signalen waaraan het fenomeen is te herkennen.
Mensenhandel vormt een grove inbreuk op de menselijke waardigheid en de lichamelijke en geestelijke integriteit van slachtoffers en wordt gezien als schending van fundamentele mensenrechten. Mensenhandel officier Els Martens van het Functioneel Parket die mee wandelt tijdens Serious Request: ‘Bij mensenhandel gaat het de daders bij uitstek om geldelijk gewin. Mensenhandel mag niet lonen. Uitgangspunt is dat financieel onderzoek een vast onderdeel uitmaakt van het opsporingsonderzoek en dat het onderzoek - zo mogelijk - is gericht op het hele criminele netwerk.’
Samen tegen mensenhandel
Freelance fotografe en documentairemaakster Mona van den Berg maakte de aangrijpende documentaire Samen tegen mensenhandel die op de Europese dag tegen mensenhandel, 18 oktober 2019, werd uitgebracht. ‘Moderne slavernij is dichterbij dan je denkt. Het is belangrijk dat er aandacht is voor mensenhandel, ook in Nederland. De strijd moeten we samen aangaan. Daarom wandel ik mee met Serious Request.’ Actrice Halina Reijn heeft een belangrijke rol in de documentaire en is boegbeeld voor de strijd tegen uitbuiting. Met deze rol maar ook via sociale media draagt zij bij aan de bewustwording van verschijningsvormen van mensenhandel.
Het OM is de enige instantie in Nederland die verdachten voor de strafrechter kan brengen. Het OM draagt zorg voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Verspreid over de verschillende regio’s, arrondissementsparketten genoemd, van het land zijn in totaal 18 in mensenhandel gespecialiseerde officieren van justitie en AG’s aan het werk. Zij worden bijgestaan door in totaal ongeveer 20 in mensenhandel gespecialiseerde parketsecretarissen inclusief een landelijke beleidsmedewerker.
Het strafrecht alleen is onvoldoende om de ondermijning van de maatschappij door deze zware en vaak internationaal georganiseerde misdaad tegen te gaan. Daarom werken het OM, de politie en andere opsporingsdiensten (zoals de ISZW en de Koninklijke Marechaussee) in de geïntegreerde aanpak zoveel mogelijk samen met relevante publieke partners. Gemeenten zijn cruciale samenwerkingspartners voor OM en opsporingsdiensten. Dit is zowel aan de orde bij arbeids- als bij seksuele uitbuiting.
Bij de strijd tegen seksuele uitbuiting hebben gemeenten sinds de opheffing van het bordeelverbod in 2000 met het vergunningenbeleid een belangrijk instrument om de exploitatie van prostitutie en seksinrichtingen lokaal te reguleren. Andere belangrijke samenwerkingspartners zijn onder andere de Belastingdienst en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Naast samenwerking met overheidsdiensten worden de krachten ook gebundeld met bijvoorbeeld hulpverleningsinstanties (NGO's) en private partners in de strijd tegen mensenhandel.
