Persverklaring OM inzake Vladimir Tsemach
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vandaag bevindingen gedeeld met de Russische autoriteiten over het Nederlandse verzoek tot aanhouding van een persoon die mogelijk betrokken is geweest bij het neerhalen van vlucht MH17.
Zoals hijzelf in een interview bekend heeft gemaakt, gaat het om de heer Vladimir Tsemach. Deze persoon is door het OM als verdachte aangemerkt, maar er is nog geen beslissing genomen of hij wel of niet voor de rechter wordt gebracht. Voor de beslissing om iemand te vervolgen is meer bewijs nodig dan voor de beslissing om iemand als verdachte aan te merken.
Tsemach was in Oekraïne aangehouden en gedetineerd voor een ander strafbaar feit. Het onderzoek naar zijn rol bij het neerhalen van vlucht MH17 loopt nog. Het Joint Investigation Team (JIT) heeft hem hierover tijdens zijn detentie in Kiev meerdere malen ondervraagd, maar kon niet voorkomen dat Tsemach op 7 september 2019 als onderdeel van een gevangenenruil werd overgebracht naar de Russische Federatie.
Om te verhinderen dat hij zich aan het onderzoek zou onttrekken, is direct om zijn aanhouding ten behoeve van uitlevering naar Nederland gevraagd. De Russische Federatie levert geen onderdanen uit, maar omdat de heer Tsemach de Oekraïense nationaliteit heeft, waren er geen belemmeringen voor zijn uitlevering.
Nog voordat het vliegtuig met de geruilde gevangenen in Moskou landde, kreeg het OM bevestiging dat het aanhoudingsverzoek in Rusland was ontvangen. Toen directe aanhouding van Tsemach uitbleef, heeft het OM meerdere malen contact gehad met de Russische justitie en gewezen op mogelijk vluchtgevaar. Er waren indicaties dat de heer Tsemach terug wilde keren naar Oost-Oekraïne.
Op 23 september 2019 kwam er bericht dat de Russische autoriteiten het verzoek in overweging hielden, en werd om extra informatie gevraagd. In latere correspondentie werd weer om nieuwe informatie gevraagd, die steeds verstrekt is. Volgens het OM was die informatie niet van belang voor de beslissing om de heer Tsemach aan te houden.
Het aanhoudingsverzoek is via diplomatieke en politieke kanalen meermaals kracht bij gezet, en daarbij is Rusland opgeroepen volledige en spoedige medewerking te verlenen. Zo heeft minister Blok dit verzoek zowel schriftelijk als in een persoonlijke ontmoeting met zijn Russische ambtsgenoot Lavrov herhaald. Ook is het belang van snelle uitvoering van dit verzoek in Europees verband, door zowel minister Blok als premier Rutte benadrukt.
Op 19 november 2019 is bericht ontvangen van de Russische autoriteiten dat het verzoek tot aanhouding niet uitgevoerd kan worden, omdat ze er niet mee bekend zijn dat Tsemach in de Russische Federatie verblijft.
Uit mediaberichten kan worden opgemaakt dat de heer Tsemach toen al was teruggekeerd naar zijn woonplaats in Oost-Oekraïne. Van daaruit kan hij niet meer worden uitgeleverd.
Het OM is tot de conclusie gekomen dat Rusland bewust heeft toegelaten dat de heer Tsemach de Russische Federatie heeft verlaten en geen uitvoering heeft willen geven aan het Nederlandse verzoek. Dat had op basis van het Europees uitleveringsverdrag wel moeten gebeuren.
Het OM heeft deze conclusie gedeeld met de Russische autoriteiten. Ook zijn nabestaanden ingelicht.
De gebeurtenissen rondom de heer Tsemach zijn niet van invloed op de start van de MH17-strafzaak. Deze zal van start gaan op 9 maart 2020 om 10 uur, bij het Justitieel Complex Schiphol.
Vier verdachten, Igor Vsevolodovich GIRKIN, Sergey Nikolayevich DUBINSKIY, Oleg Yuldashevich PULATOV en Leonid Volodymyrovych KHARCHENKO, zijn opgeroepen om op deze datum te verschijnen. In hun zaak zal de rechter een oordeel vellen over de beschuldigingen.