Jaarbericht 2016: goed resultaat met focus op effect
Het Openbaar Ministerie heeft in 2016 bijna alle doelstellingen gehaald, veel zelfs ruimschoots. Zo is er afgelopen jaar een recordbedrag aan crimineel vermogen afgepakt en zijn er ruim 400 criminele samenwerkingsverbanden meer aangepakt dan de gestelde norm. Het aantal aangeleverde verdachten van cybercrime blijft iets achter op de norm, hetzelfde geldt voor het aantal opgeloste woninginbraken en straatroven.
"Of het nu ging om de aanpak van criminele motorbendes, discriminatie, high impact crime als woninginbraken of roofovervallen of veel voorkomende criminaliteit zoals uitgaansgeweld, vernielingen en diefstal; het afgelopen jaar is met talloze strafzaken bijgedragen aan een rechtvaardiger en veiliger Nederland." Herman Bolhaar, voorzitter van het College van procureurs-generaal.
Bijdrage aan een rechtvaardiger en veiliger Nederland
"Het afgelopen jaar is met talloze strafzaken bijgedragen aan een rechtvaardiger en veiliger Nederland. De medewerkers van het OM verdienen een groot compliment voor hun grote betrokkenheid en vakmanschap. Met hun inzet en passie maken zij het OM", schrijft scheidend voorzitter van het College van procureurs-generaal Herman Bolhaar in het voorwoord. Ook staat hij stil bij de versterking van de positie van slachtoffers in het strafproces.
Veel voorkomende criminaliteit
Veel voorkomende criminaliteit daadkrachtig, snel, passend en efficiënt aanpakken staat centraal in de ZSM-werkwijze. De essentie is dat in elke zaak maatwerk wordt geleverd via een aanpak die recht doet aan de belangen van de dader, het slachtoffer en de maatschappij. Daarbij is snelheid een belangrijk element; daders en slachtoffers weten snel waar ze aan toe zijn. In 2016 zijn bijna 109.000 zaken via de ZSM-aanpak ingestroomd en beoordeeld. Daarvan zijn circa 5200 zaken op een alternatieve manier afgedaan door bijvoorbeeld een reprimande of verwijzing naar Halt.
Discriminatie
Het aantal meldingen van discriminatie via internet is afgelopen jaar toegenomen. In 2016 zijn 351 verdachten van discriminatie ingeschreven bij het OM, in 2015 waren dit er 290. Daarbij gaat het zowel om discriminatiefeiten als om andere strafbare feiten met een discriminatoir aspect, bijvoorbeeld het in elkaar slaan van iemand vanwege diens huidskleur of seksuele geaardheid.
Naast strafrechtelijk optreden is het belangrijk dat andere maatregelen worden getroffen. Zo heeft de Europese Commissie op Europees niveau afspraken gemaakt met belangrijke social media bedrijven als Facebook, Twitter en YouTube om uitingen die in strijd zijn met het Kaderbesluit Racisme en Xenofobie binnen 24 uur van het net te halen. Het OM heeft nauw contact met bijvoorbeeld de politie, gemeenten, antidiscriminatiebureaus en het Meldpunt internetdiscriminatie (MiND).
Terrorisme
De bestrijding van terrorisme en radicalisering is en blijft een topprioriteit. In 2016 heeft het OM 396 strafrechtelijke onderzoeken verricht met 427 verdachten. Uiteindelijk is er in 55 zaken vervolging ingesteld tegen een verdachte van terrorisme of gewelddadig jihadisme.
Het strafrecht is onderdeel van een breed scala aan preventieve en repressieve maatregelen. De Nederlandse aanpak is allereerst gericht op het voorkomen dat Nederlandse burgers radicaliseren en gaan deelnemen aan de gewapende strijd in Syrië en Irak. Het strafrecht wordt mede ingezet om hen tegen te houden. Teruggekeerde jihadstrijders kunnen een ontwrichtende werking hebben op de Nederlandse samenleving, bijvoorbeeld door het voortzetten of ontwikkelen van ondermijnende criminaliteit.
Georganiseerde criminaliteit
Vorig jaar werden 1369 criminele samenwerkingsverbanden aangepakt. Er liepen in totaal 2081 opsporingsonderzoeken naar georganiseerde criminaliteit.
In 2016 heeft een groot aantal organisaties, waaronder het OM, de politie, de regioburgemeesters en het ministerie van Veiligheid en Justitie, een agenda opgesteld voor de versterking van de aanpak van ondermijning. De agenda zal een impuls gegeven aan de integrale aanpak vanuit één overheid.
Afpakken
Het afpakken van crimineel vermogen is en blijft pijler in de aanpak van criminaliteit. Veel criminaliteit wordt gepleegd om geld te vergaren. Afgelopen jaar is een recordbedrag van 416,5 miljoen euro aan crimineel vermogen afgepakt. Dat is ruim 300 miljoen euro meer dan het afgesproken bedrag. Het OM werkt met politie, bijzondere opsporingsdiensten, het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB) en de Koninklijke Marechaussee samen om crimineel vermogen zo slim en effectief mogelijk af te pakken.
Cijfers
Het OM heeft in 2016 254.000 misdrijfzaken behandeld, waarvan er 95.000 door het OM zelf zijn afgedaan, het grootste deel via ZSM. Daarnaast werden 52.000 dossiers van de politie in de opsporingsfase beoordeeld en 103.000 slachtoffers begeleid bij het strafproces.