De strijd tegen ondermijnende drugscriminaliteit Zuid-Nederland in cijfers
De sinds oktober 2014 geïntensiveerde aanpak van de ondermijnende drugscriminaliteit in Zuid-Nederland van politie, Openbaar Ministerie en partners, heeft na 2 jaar uiteraard tot resultaten geleid: 976 interventies, 681 aanhoudingen en 82 criminele samenwerkingsverbanden (csv) zijn aangepakt. In totaal zijn er 514 wapens in beslag genomen. Deze cijfers zijn een onderdeel van de afgelopen vrijdag door de Taskforce Brabant-Zeeland gepubliceerde resultaten.
Intensivering Zuid versterkt het optreden als één integrale overheid en heeft als doel criminele netwerken, de productie van hennep en synthetische drugs substantieel te verstoren en de bedreigende vermenging van onder- en bovenwereld terug te dringen. De aanpak richt zich steeds nadrukkelijker op de zogenoemde facilitators.
Mensen en bedrijven die de productie van synthetische drugs mogelijk maken, zoals bijvoorbeeld de ketelbouwers. Op 14 november werd in het Limburgse Neer bij een gecoördineerde actie een facilitator van hardware aangehouden. In de loods van de man zijn diverse materialen aangetroffen die vermoedelijk gebruikt worden voor het maken van ketels voor de productie van synthetische drugs.
Signalen
De effecten van de aanpak van ondermijnende criminaliteit zijn lastig uit te drukken in ‘harde cijfers’. Dit is inherent aan de problematiek. De georganiseerde ondermijnende misdaad vindt in de regel in het ‘onzichtbare’ plaats.
Iedere interventie geeft een inkijk achter de voordeur van de criminele drugsindustrie in Zuid-Nederland. Hoewel dit niet altijd tot een concrete strafzaak leidt, levert het vrijwel iedere keer informatie op die op een later tijdstip gebruikt kan worden en die meer inzicht geeft in de criminele industrie.
Schaarste
Er zijn zeker signalen dat de aanpak effect sorteert. Door in te grijpen aan het begin van het productieproces van de hennepteelt en synthetische drugs is er binnen enkele schakels van de keten schaarste ontstaan. Uit opgevangen signalen vanuit het criminele circuit blijkt dat er een tekort ontstaat aan bepaalde ketels die nodig zijn voor de productie van synthetische drugs. In de rapportage die tussentijds is uitgebracht kwam al naar voren dat de prijzen van hennepstekken zijn gestegen doordat er schaarste is ontstaan aan de beschikbaarheid van het aantal hennepstekken. Iedere interventie is een verstoring binnen het criminele milieu en van de criminele industrie, en levert politie en Openbaar Ministerie weer nieuwe informatie op over de georganiseerde criminaliteit.
Wapens
In twee jaar van Intensivering Zuid-Nederland zijn 514 wapens en geweldsmiddelen zoals handvuurwapens, handgranaten, Kalasjnikovs en automatische wapens in beslag genomen. Dat is een opvallende hoeveelheid, omdat de aanpak zich daar niet specifiek op richt. Het bevestigt wel het beeld dat al eerder was ontstaan: drugscriminelen schuwen geweld niet.
Smeerolie
Geld is en blijft de smeerolie van de criminele industrie. Binnen de aanpak wordt daarom in samenwerking met de Belastingdienst gekeken naar de mogelijkheden om zoveel mogelijk financieel vermogen in beslag te nemen en af te pakken. In de afgelopen twee jaar is er voor bijna 3,5 miljoen euro aan contanten in beslag genomen en voor 1,3 miljoen euro beslag gelegd op waardevolle bezittingen zoals auto’s, huizen en zijn er door de belastingdienst boetes en naheffingen opgelegd.
Een overheid
Het succes van de geïntensiveerde aanpak is dat alle partners als één overheid samenwerken. Een interventie stopt niet na een aanhouding door de politie, er wordt door alle partners gekeken wie de beste kaarten in handen heeft om het maximale effect te bereiken. In de afgelopen twee jaar zijn er 86 bestuurlijke rapportages opgemaakt, waarmee een gemeente in positie wordt gebracht om ook maatregelen te nemen zoals bijvoorbeeld het sluiten van een woning.
Strafzaken
Niet alle aangehouden verdachten zijn voorgeleid aan de rechter-commissaris. Het Openbaar Ministerie heeft de afgelopen twee jaar tientallen verdachten voor de rechter gebracht. In 55 zaken is een gevangenisstraf opgelegd waarvan de hoogste een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van zes jaar. In totaal is er voor €272.231,- aan crimineel vermogen ontnomen.
Uit de cijfers van de afgelopen twee jaar blijkt dat 65 zaken zijn geseponeerd. In deze zaken was wel sprake van een verdenking om verdachten aan te houden, maar is uiteindelijk niet gebleken van voldoende wettig en overtuigend bewijs om de zaak voor de rechter te brengen.
Een deel van de aangehouden verdachten uit onder meer Operatie Trefpunt en andere grote onderzoeken komt in 2017 inhoudelijk nog voor de rechter. Deze aantallen zijn daarom nu niet meegenomen in de vervolgingscijfers van de afgelopen twee jaar. Het Openbaar Ministerie volgt op de politie, zodra iemand aangehouden is duurt het nog enige tijd voordat een zaak daadwerkelijk is afgerond en een verdachte mogelijk veroordeeld is.
Toekomst
De intensieve aanpak in Zuid-Nederland van de afgelopen jaren heeft ook steeds scherper zichtbaar gemaakt wat tientallen jaren minder duidelijk zichtbaar was. Er is sprake van een complex probleem dat ernstiger en dieper in de samenleving geworteld is dan bij aanvang van deze aanpak werd vermoed. De eerder vrij gemaakte capaciteit bij de politie Limburg, Noord-Brabant, Zeeland en de landelijke eenheid en bij het Openbaar Ministerie blijft daarom ook gehandhaafd. Er wordt intensief samengewerkt met België en Duitsland, onder andere om verplaatsingseffecten over de landsgrenzen heen zoveel mogelijk tegen te gaan.