Onderzoek naar versleuteld crimineel communicatienetwerk in volle gang
Het Openbaar Ministerie (OM) en de politie zijn volop bezig met onderzoek naar het versleutelde criminele communicatienetwerk dat zij dinsdag uit de lucht hebben gehaald en hebben gekopieerd. De die dag aangehouden 36-jarige man uit Nijmegen blijft 14 dagen langer vast. Zo besliste de rechter-commissaris in Rotterdam vandaag. De man wordt verdacht van witwassen en vuurwapenbezit. Meer aanhoudingen worden niet uitgesloten.
Bedrijf in Nijmegen
De verdachte is eigenaar van een bedrijf in Nijmegen. Zijn bedrijf leverde zogeheten PGP-smartphones (Pretty Good Privacy) en de daarbij behorende communicatiediensten aan o.a. verdachten van georganiseerde zware criminaliteit. In veel onderzoeken van politie en OM naar bijvoorbeeld liquidaties, verdovende middelenhandel en Outlaw Motorcycle Gangs (OMG’s) zijn telefoons van deze aanbieder uit Nijmegen aangetroffen.
Medewerkers van het bedrijf zijn vooralsnog als getuigen gehoord. In dit stadium van het onderzoek zijn zij niet als verdachten aangemerkt.
Bij doorzoeking van de woning van de Nijmegenaar is dinsdag een vuurwapen aangetroffen.
Servers gekopieerd
De politie heeft tijdens de actie dinsdag meerdere servers in Nederland gekopieerd. Ook in Canada zijn die dag, in samenwerking met de Toronto Police, tientallen servers tijdelijk buiten gebruik gesteld. Ook van deze servers is alle informatie gekopieerd. Hiermee verkrijgen politie en OM zicht op de onderlinge communicatie tussen leden van verdachte criminele groepen. De data uit de veiliggestelde servers wordt verder geanalyseerd en waar mogelijk gebruikt in lopende onderzoeken.
19.000 gebruikers
Ongeveer 19.000 geregistreerden die het netwerk na de actie van afgelopen dinsdag wilden gebruiken, hebben automatisch de boodschap gekregen dat het systeem door de politie gekopieerd en onderzocht werd. Verder is in het bericht uitgelegd dat de informatie relevant is voor strafrechtelijke onderzoeken die zich richten op personen die verdacht worden van ernstige misdrijven. Gebruikers die zich bijvoorbeeld kunnen beroepen op het verschoningsrecht zijn verzocht zich te melden op een in het bericht genoemd emailadres van de politie. Tot op heden heeft niemand zich gemeld.
Politie en OM vermoeden dat verreweg het grootste deel van deze gebruikers de telefoons inzet om zware en georganiseerde criminaliteit af te schermen. Waar mogelijk worden de gekopieerde data ter beschikking gesteld binnen lopende onderzoeken in Nederland en daarbuiten.
Uiteraard is het versleuteld communiceren niet verboden, maar politie en justitie streven met het veiligstellen van alle data meerdere doelen na. De doelstelling om de informatie te gebruiken in de witwaszaak tegen de aanbieder en diens directeur, alsmede om de informatie te gebruiken in de vele strafrechtelijke onderzoeken naar georganiseerde criminaliteit waarin verdachten gebruik maken of hebben gemaakt van de gekopieerde infrastructuur.
Criminele dienstverlener
Politie en OM kunnen in principe alle bedrijven die zich schuldig maken aan witwassen danwel criminele dienstverlener zijn, aanpakken. Een vereiste voor witwassen is wel een bepaalde mate van wetenschap bij de aanbieder. Het bedrijf in Nijmegen is (één van) de grootste aanbieder(s) van deze bijzondere vorm van afgeschermde communicatie in Nederland. Het bedrijf verkocht aangepaste telefoons voor ongeveer 1500 euro per toestel en had voor het afgeschermde dataverkeer specifieke ‘eigen’ servers in gebruik. De toestellen werden zo gemodificeerd dat daarmee niet kon worden gebeld of het internet kon worden bezocht. Politie en OM vermoeden het grootste versleutelde netwerk dat gebruikt werd door de georganiseerde criminaliteit in Nederland te hebben veiliggesteld.
Onderzoek en analyse
Het team gaat zich de komende weken volledig focussen op onderzoek en analyse van de informatie die relevant kan zijn voor de opsporing van strafbare feiten in Nederland en die kan bijdragen aan de witwaszaak tegen de verdachte aanbieder.
Het tijdelijk offline halen van servers, zoals dinsdag is gebeurd in Nederland en Canada, was noodzakelijk om de informatie te kopiëren. De opsporingsdiensten zijn daartoe bevoegd. Met het berichtje aan de circa 19.000 gebruikers van het netwerk hebben politie en OM betracht de privacy van bijv. verschoningsgerechtigden veilig te stellen.