Strafrechtelijk onderzoek vliegramp zaak van lange adem
Het Openbaar Ministerie (OM) houdt er rekening mee dat het onderzoek naar de vliegramp met vlucht MH17 een zaak van lange adem is. Momenteel werken tien officieren van justitie en ongeveer 100 rechercheurs aan het onderzoek, dat vrijwel onmiddellijk na de vliegramp is ingesteld.
Onderzoekslijnen
Het onderzoek heeft verschillende onderzoekslijnen en richt zich op verschillende scenario's. Nu de OVV in het rapport aangeeft dat het lijkt dat het toestel is doorboord door ‘een groot aantal voorwerpen met een hoge energie van buiten het vliegtuig' is de mogelijkheid dat vlucht MH 17 onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur boven Oekraïne is neergehaald het belangrijkste scenario.
"Als kan worden vastgesteld dat vlucht MH17 is neergestort door een misdrijf dan mogen de daders en medeplichtigen hun straf niet ontlopen. Wanneer wij de toedracht kennen, willen we ook weten wie verantwoordelijk zijn. Als het geen ongeluk was, moet door ons de vraag worden beantwoord wie de schuld treft", aldus de hoofdofficier van justitie van het Landelijk Parket, F. Westerbeke.
Bewijs
Vanzelfsprekend wordt onderzoek gedaan naar een mogelijk gebruikt wapen en de wijze waarop dit is ingezet. Westerbeke: "Maar je bent er pas wanneer je niet alleen iets kunt bewijzen, maar ook alternatieve scenario's kunt uitsluiten. Op het internet en in diverse media en fora wordt gesproken over een raket. En hoewel diverse aanwijzingen in die richting wijzen is het aan politie en justitie de toedracht daadwerkelijk te bewijzen. Het leveren van onomstotelijk bewijs is een langdurig proces en kost veel tijd. Daar hoort ook bij dat alternatieven kunnen worden uitgesloten."
Rechercheonderzoek
Het rechercheonderzoek bestaat momenteel uit ongeveer 100 rechercheurs met uiteenlopende specialismen zoals: experts op het gebied van internationale misdrijven, experts op het gebied van High Tech Crime, forensische experts, analisten en een taalexpert. Ook de Koninklijke marechaussee en de luchtvaartpolitie hebben onderzoek verricht naar het vliegtuig en de afhandeling van de passagiers toen het nog op Schiphol stond.
Een zeer grote hoeveelheid materiaal op internet is veilig gesteld. Het gaat om 348.389.595 webpagina's onder meer met foto's en video's uit Oost-Oekraïne, zowel voor als na de vliegramp. Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar blogs, tweets en fora. Voortdurend wordt bijgehouden wat op internet verschijnt. Het is veel werk om steeds opnieuw te bepalen wat de waarde is van wat op internet wordt gepubliceerd en of het als bewijs kan dienen. Daarvoor is het noodzakelijk om het bericht te valideren, te verifiëren en te onderbouwen.
Telefoongesprekken
Het onderzoek richt zich ook op telecomgegevens en afgeluisterde telefoongesprekken. Op internet staan telefoongesprekken de afkomstig zouden zijn van separatisten die vlucht MH17 hebben neergehaald. Wanneer dergelijke gesprekken in een strafzaak als bewijs worden gebruiken moet de authenticiteit worden onderzocht. Het is belangrijk om uit te sluiten dat ze zijn gemanipuleerd of in elkaar geknutseld om OM en politie op een dwaalspoor te brengen. Stemidentificatie is ook een belangrijk onderdeel van het werk.
Forensisch onderzoek
Er is en wordt forensisch onderzoek gedaan, onder andere door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). De stoffelijke resten van de slachtoffers zijn forensisch onderzocht en er is sectie verricht om bewijsmateriaal te verzamelen. Er zijn ongeveer 500 deeltjes/sporen veilig gesteld op lichamen en uit de bagage. Ongeveer 25 metalen deeltjes moeten worden onderzocht om te bepalen of deze afkomstig zijn van een mogelijk wapen, of delen van het interieur van het vliegtuig of van het vliegtuig zelf.
Op de website van de Nederlandse politie is de mogelijkheid geopend en een oproep gedaan om beeldmateriaal beschikbaar te stellen en dat te uploaden. Die mogelijkheid is in vier talen (Russisch, Oekraïens, Nederlands en Engels) onder de aandacht gebracht van het publiek in (Oost)-Oekraïne. Hier is veel gehoor aan gegeven. Er zijn inmiddels 20.000 foto's en 750 filmpjes geüpload. Ook deze worden geanalyseerd en onderzocht op authenticiteit.
